BIẾT NGƯỜI - Trang 150

tính cách thụ động, chúng ta dễ lập ra nhiều trắc nghiệm để khảo xét. Trái lại
những bẩm chất như lòng nhân, tham muốn, óc hợp đoàn chúng ta phải dùng
đến chước thuật mới có thể dò xét. Phải biết cách đặt người bị thí nghiệm vào
một hoàn cảnh mới lạ có thể làm nổi bật bẩm chất chúng ta muốn dò xét.

Dùng lối đoán tuồng chữ:
Từ lâu rồi người ta đã biết dùng lối đoán tuồng chữ làm trắc nghiệm. Nhưng
người ta cũng thường gán cho nó một giá trị quá đáng trong việc nhận xét về cá
tính con người.
Đành rằng viết chữ là một cử động có tính cách tự động và như thế, nó có liên
quan phần nào đến những bẩm chất cốt yếu của con người. Nhưng đó là một cử
động đã đặng rèn tập mà loài người mới thu thập cách đây không bao lâu, tương
đối mà nói. Xưa nay đã có bao nhiêu người dốt không biết viết. Vì thế nó không
liên quan đến những phản ứng diễn ra đồng thời với những cảm xúc, những cảm
xúc đã có từ khi có nhân loại.
Tuồng chữ liên thuộc đến cá tính tập thành nhiều hơn cá tính thiên nhiên. Điều
này dễ nhận thấy, vì tuồng chữ của mỗi người đổi thay rất nhiều qua các giai
đoạn đời sống.
Vả lại tình trạng thể chất của người viết có thể ảnh hưởng mạnh đến tuồng chữ
như chúng ta đã biết, trong phép đoán tuồng chữ, khi thấy những dòng chữ viết
đi lên, người ta đoán đó là điểm chỉ một cá tính hăng hái, hiếu động, còn những
dòng chữ đi chìm xuống dưới là dấu hiệu tinh thần suy nhược. Nhưng có lắm
người hoạt động lại có thể viết nên những dòng chữ đi xuống, chẳng hạn gặp lúc
họ đang trải qua một cơn đau yếu tạm thời. Xem tuồng chữ họ viết lúc bấy giờ
rồi đoán họ là người kém hoạt động tất nhiên là sai.
Có người lúc ban sáng viết chữ rất đều dặn nhưng vào buổi tối lại viết cong
quẹo, nhất là những người đã có tuổi, viết nhiều rất dễ bị mỏi tay, run tay. Nếu
thấy tuồng chữ viết đều đặn mà cho rằng đó là dấu hiệu tính thận trọng, chín
chắn sợ e có khi sai.
Nhưng xem nét chữ để đoán trình độ học thức của một người thì không mấy sai
chạy. Người học cao viết chữ lỗi giản dị gần giống như lối chữ in, nhất là ở
những chữ cái không đánh vòng cong queo, rắc rối. Người dốt viết tuồng chữ
gần giống tuồng chữ trẻ con, những nét chũ rụt rè, mập mờ không đặng chắc