BIẾT NGƯỜI - Trang 177

chúng ta đã hẹn một giờ nhất định phải đời chờ là thiếu lễ độ. Người quá bận vì
công việc có thể sai hẹn vài phút hoặc mười lăm phút. Nhưng một người để sai
hẹn cả giờ hẳn là người thiếu trật tự, thiếu cả phương pháp. Điều ấy cũng có thể
giải thích: đó là người bị kích thích, người quá giàu tưởng tượng.
Khi chúng ta lỡ bắt ai phải chờ đợi mình một cách vô lý, và nếu chúng ta biết
nói một câu xin lỗi điều đó chứng tỏ chúng ta có giáo dục và biết nhã nhặn (có
lòng nhân lại có óc hợp đoàn).
Nên biết rằng có khách đến viếng và tuy chưa tiếp người đặng nhưng chúng ta
vẫn bước ra phòng để xin lỗi và yêu cầu khách chịu khó đợi trong chốc lát, cử
chỉ ấy cũng tỏ ra chúng ta có nhiều lòng nhân, nhiều óc hợp đoàn.

Cái khung cảnh:
Người nhã nhặn bao giờ cũng mau mắn đứng lên đón khách khi khách bước vào
và lúc khách cáo từ cũng biết chịu khó tiễn khách đến tận ngõ. Trái lại người
không thích giao du (kém óc hợp đoàn) vẫn điềm nhiên ngã người trên ghế phô-
tơi, lạnh lùng mời khách ngồi và để cho khách tự mở đầu câu chuyên, không có
một cử chỉ nào để đánh tan không khí tẻ lạnh buổi sơ giao.
Còn bao nhiêu dấu hiệu khác có thể giúp chúng ta nhận xét về một người mà
chúng ta mới gặp gỡ lần đầu để bàn tính công việc làm ăn. Nếu chúng ta có dịp
gặp họ trong cái khung cảnh làm việc hằng ngày thì việc nhận xét có phần dễ
hơn vì nơi đó, trong cái không khí họ sinh sống hằng ngày ấy họ không gò bó,
trái lại rất cởi mở, do đó chúng ta dễ nhận xét cá tính của họ hơn.
Chúng ta đều biết trong giới doanh nghiệp có những quy tắc về phép xã giao.
Chẳng hạn người ở địa vị xã hội kém hoặc người muốn xin xỏ hay cầu cạnh ai
một điều gì thì tự nhiên phải đích thân đến viếng người ấy trước nơi gia cư hoặc
nơi phòng văn của họ. Mà như thế người khách có nhiều điểm lợi hơn người
chủ, vì người khách muốn giấu giếm tâm tư của mình chỉ có một việc là đề
phòng, giữ gìn “con người” của mình thôi, trong khi đó họ có thể chẳng những
là nhận xét về “con người” của chủ gia mà con có thể quan sát cái khung cảnh,
cái ngõ ngách trong nhà, hoặc giả khi ngồi đợi ở phòng khách họ có thể gợi
chuyện với các gia nhân để hiểu thêm về người chủ nhà. Có ai ngờ rằng trong
mười lăm phút chờ đợi ở phòng khách ấy, người ta lại có thể biết đặng rất nhiều
điều.