BIẾT NGƯỜI - Trang 55

Và cái thí dụ này rất đúng, bởi giáo dục không sao cải biến anh khờ, cái anh
chàng được có chiếc đồng hồ “trời đánh” lúc chạy chậm lúc thì chạy nhanh.
Giáo dục không thể tạo cho chàng ta một “phương trình” riêng. Vì thế một
người khờ dù có học thức bao giờ cũng vẫn là người khờ.

Một vài thứ “đầu óc”:
Một người có nhiều trí nhớ nhưng thiếu óc tưởng tượng chỉ có thể làm những
công việc có tính cách biên tập, sưu tầm, tham bác. Đó là một người thừa hành
hơn là chỉ huy. Họ co thể tuân theo những chỉ thị để thừa hành, nhưng không có
sự sáng kiến, họ không biết sự sáng tạo dù ở địa hạt nào. Chúng ta có thể viết:
Nhà biên khảo hoặc nhà kỹ thuật = trí nhớ dai + óc tưởng tượng kém.
Giá trị của một chuyên viên là ở óc phán đoán của họ.
Một người bị kích thích mạnh hoặc giàu tưởng tượng sẽ có một trí óc rất tinh
nhanh nhưng nếu óc phán đoán kém họ sẽ thiếu phần sâu sắc.
Trí óc tinh nhanh = kích thích + tưởng tượng dồi dào.
Óc phán đoán kém hợp với một trí tưởng tượng nghèo nàn sẽ sinh ra một thứ trí
thức đần độn, hẹp hòi.
Những người mà ba bẩm chất tinh thần: trí nhớ, trí tượng tượng và óc phán đoán
được nảy nở, phát triển điều hòa họ rất sâu sắc, minh mẫn, lanh lợi. Nếu những
bẩm chất thuộc cảm tính và hoạt động tính của họ lại cũng tốt nữa thì họ sẽ là
những người thượng đẳng, trách việc.
Tâm tính có ảnh hưởng đến tâm trí như chúng ta sẽ thấy ở những thí dụ sau đây:
Một người có trí óc điều hòa những có nhiều hoạt động tính và đa cảm xúc sẽ
thành một người bồn chồn, nóng này.
Nếu hoạt động tính của họ ở một mực độ thật cao, đầu óc họ sẽ đầy nhiệt huyết,
luôn luôn hâm hở những công việc thuộc tri thức.
Một người thông minh nhưng suy nhược thì trí óc sẽ chậm chạp. Họ suy nghĩ và
làm việc hơi chậm nhưng việc làm của họ rất tốt và bền bỉ.
Một người thông minh được có một hoạt động tính khá sẽ thành một đầu óc
nhanh lẹ hiểu mau mà làm cũng nhanh.
Nhưng nếu trong cái cá tính trên đây óc phán đoán kém, chúng ta sẽ thấy một
thứ đầu có ẩu tả, hay làm xằng, làm bậy, thiếu suy nghĩ và óc phán đoán càng
kém bao nhiêu thì tật xấu này càng lớn bấy nhiêu.