về nhà hay đi nghỉ bên bờ biển. Tệ hơn nữa, các bác sĩ không hề có vai
trò cũng như không được đào tạo để đối phó với cái chết. Một vị linh
mục phù hợp hơn với vai trò này: ông ta thường biết cách trấn an người
sắp chết mà không ngần ngừ lúng túng. Bác sĩ thì lại có nhiệm vụ đẩy
lùi cái chết bằng mọi giá - kể cả bằng khoản tiền tiết kiệm cả đòi của
bệnh nhân và gia đình họ.
Ananda Coomaraswamy
có lần nói rằng ông thà chết sớm đến
mười năm còn hơn chết chậm mười phút - khi đã quá muộn, quá gầy
yếu hoặc ngầy ngật vì thuốc men, để kịp nắm lấy cơ hội tự giải thoát,
để “nhắm mắt xuôi tay theo ý nguyện”. “Tôi nguyện cầu,” ông từng
nói, “để cái chết đừng đến và vồ lấy tôi bất thình lình” nghĩa là, trước
khi tôi tự mình thoát ra. Vì vậy mà G. I. Gurdjieff
, một bậc hiền triết
ma mãnh phi thường, đã viết trong All and Everything (Tất cả và mọi
thứ) như sau:
Cách duy nhất để cứu vớt các sinh linh trên hành tinh Trái đất
lúc này là cấy vào tâm thức họ một cơ quan mới... có tính năng
khiến mỗi cá nhân trong số những kẻ bất hạnh này, suốt quá trình
hiện hữu của mình, liên tục nhận thức và thấu cảm được tính tất
yếu của cái chết đối với chính mình cũng như đối với bất cứ ai mà
y lưu tâm.
Chỉ có sự cảm nhận và thấu hiểu như vậy mới có thể tiêu diệt
được thói vị kỷ đã ăn sâu bám rễ nơi họ.
Vì chúng ta đang bàn về cái chết, nên những lời trên nghe như đơn
thuốc chữa ác mộng. Ý thức thường trực về cái chết sẽ cho thấy thế
giới biến chuyển lững lờ và mờ ảo như những vệt khói lam nhàn nhạt
trong không trung - rằng thực ra không có gì để bám níu và cũng không
ai cần bám níu. Điều này chỉ gây sầu muộn chừng nào người ta vẫn còn
nuôi hy vọng dẫu nhỏ nhoi rằng ắt phải có cách nào đó đối trị cái chết,
hay trì hoãn cái chết dù chỉ một lần, hoặc hy vọng rằng, có một kiểu
linh hồn-bản ngã nào đó vẫn tồn tại cả sau khi xác thân đã rữa nát. (Tôi
