thông minh. Dễ thấy rằng một con người thông minh hàm ý một xã hội
loài người thông minh, vì suy nghĩ là một hoạt động xã hội, là sự trao
đổi qua lại các thông điệp và ý kiến dựa trên các thiết chế xã hội như
ngôn ngữ, khoa học, thư viện, trường đại học, và viện bảo tàng. Nhưng
còn môi trường phi con người trong đó xã hội loài người sinh sôi nảy
nở thì sao?
Các nhà sinh thái học thường nói rằng “sự tiến hóa của môi
trường” vượt lên cao hơn và ở bên trên sự tiến hóa của các sinh vật.
Con người chỉ xuất hiện trên trái đất sau khi chính Trái đất, cùng với
mọi hình thái sinh học của nó, đã tiến hóa đến một trình độ cân bằng và
phức tạp nhất định. Ở thời điểm tiến hóa này, Trái đất “bao hàm” con
người, cũng như sự tồn tại của loài người ngụ ý một hành tinh thuộc
loại đó đang ở giai đoạn tiến hóa đó. Sự cân bằng của tự nhiên, “sự hài
hòa của các xung đột hàm chứa” mà con người sinh sôi nảy nở trong đó
là một mạng lưới các sinh thể phụ thuộc lẫn nhau với sự tinh tế và phức
tạp lạ lùng nhất. Teilhard de Chardin
đã gọi đó là “sinh quyển” - một
cái màng gồm các sinh thể bao phủ “địa quyển” nguyên thủy - hành
tinh khoáng chất. Thiếu hiểu biết về sự tiến hóa của hữu cơ từ “vô cơ”,
cộng thêm những chuyện hoang đường lừa mị về sự sống bước “vào”
thế giới này từ đâu đó “bên ngoài”, đã làm ta khó thấy được rằng sinh
quyển xuất hiện, hay đi liền, một trình độ tiến hóa địa chất và thiên văn
nhất định. Nhưng, như Douglas E. Harding
đã chỉ ra, ta thường nghĩ
hành tinh này là một hòn đá phủ đầy sự sống, mà điều này cũng phi lý
như nghĩ cơ thể người là một bộ xương phủ đầy tế bào. Chắc chắn mọi
hình thái sống, bao gồm cả con người, phải được hiểu là các “triệu
chứng” của Trái đất, Thái Dương hệ, và thiên hà - trong trường hợp đó,
ta không thể thoát khỏi kết luận rằng thiên hà thông minh.
Nếu tôi thấy lần đầu một cái cây vào mùa đông, tôi có thể cho
rằng nó không phải là cây ăn trái. Nhưng vào mùa hè, tôi trở lại thì thấy
nó đơm đầy mận, tôi hẳn sẽ thốt lên, “Ôi, xin lỗi! Rốt cuộc thì mi là cây
ăn trái.” Thế thì, ta cùng hình dung xem, một tỉ năm trước, một số loài
từ một nơi khác trong thiên hà ngồi đĩa bay chu du một vòng khắp Hệ
