Tại sao đời xưa văn võ bá quan vào triều kiến hoàng đế phải hô
ba lần "vạn tuế”?
Trên phim ảnh và vô tuyến, chúng ta thường gặp thấy một cảnh như thế này : văn võ bá quan trong
triều đình. Xếp thành hàng rất nghiêm chỉnh, nhất tề quỳ phục xuống trong điện Kim Loan; rồi hướng
về hoàng đế đồng thanh hô to "Vạn tuế, vạn tuế, vạn vạn tuế”, và cứ mỗi lần hô như thế là khấu đầu
một cái tức là ba lần hô vạn tuế thì khấu đầu ba cái.
Kiểu lễ tiết thần tử triều kiến hoàng đế như thế này đã bắt đầu có từ đời Hán. Trong lịch sử Trung
Quốc, Hán Vũ Đế là một hoàng đế rất cừ khôi, nhưng lại là một con người rất thích phô trương uy vũ.
Các đại thần dưới triều ông ta biết rất rõ cái tính khí ấy, cho nên đã tìm đủ mọi phương pháp để làm
Hán Vũ Để vừa lòng.
Có một lần Hán Vũ Đế đưa quần thần tới Tung Sơn thuộc dãy Trung Nhạc nổi tiếng để làm lễ tế thần
núi. Lúc lên đến trên núi, các vị đại thần bỗng nhiên tỏ vẻ kinh ngạc, ai nấy đều vểnh tai chú ý, tựa
như đang nghe thấy những tiếng gì không biết. Hán Vũ Đế vội hỏi xem có chuyện gì xảy ra. Các vị đại
thần bèn đồng thanh hô trả lời: "Chúng thần nghe thấy ở trong núi có những tiếng hô rất lớn, la lên rằng
: vạn tuế, vạn tuế, vạn vạn tuế”.
Tất nhiên bản thân Hán Vũ Đế chẳng nghe thấy gì với hai cái tai của mình, nhưng ông ta cũng hoàn
toàn chẳng nghi ngờ gì những lời các vị đại thần nói. Vì đã mang sẵn một lòng tự cao tự đại như vậy,
ông ta cho rằng mình đã là một chân mệnh thiên tử, thì việc vị sơn thần nhỏ bé của núi Tung Sơn hô
vạn tuế với mình thì cũng chỉ là một điều đương nhiên.
Sau khi Hán Vũ Đế về tới kinh thành, các đại thần biên soạn lại những tiếng nghe được của thần núi và
định ra cái nghi thức văn võ bá quan khi vào triều kiến hoàng đế đều bắt buộc phải "tam hô vạn tuế”
(hô ba lần "vạn tuế”) nghi lễ này đã lưu truyền vài nghìn năm ở Trung Quốc cho tới khi xã hội phong
kiến bị diệt vong mới thôi.
"Tam hô" (ba lần hô) có khi còn nói là "Tung hô" (núi Tung Sơn hô) hay "San hô" (núi hô). Nói tung
hô là vì các tiếng "Tam hô vạn tuế” được phát ra lần đầu tiên ở núi Tung Sơn, còn như nói "San hô”
thì là vì theo âm Trung Quốc hai chữ Tam và San đồng âm với nhau.
KHANG BÌNH
