Bát quái là gì?
Bát quái là tám hình vẽ cơ bản trong bộ Chu Dịch tạo nên từ hai kí hiệu cơ bản là "-- và "_". Nét đứt
đại biểu cho âm và nét liền đại biểu cho dương. Ba hàng kí hiệu âm và dương có thể ghép với nhau
thành một quẻ. Tổng cộng có được tám phương thức phối hợp. Vì thế gọi là Bát quái (tám quẻ).
Mỗi hình vẽ trong Bát quái đều có tên gọi riêng và tượng trưng cho một hiện tượng thiên nhiên. Chẳng
hạn
- quẻ Kiền (ba nét liền) tượng trưng cho trời.
- quẻ Khôn (ét đứt) tượng trưng cho đất.
- quẻ Chấn (hai nét đứt trên một nét liền) tượng trưng cho sấm.
- quẻ Tốn (hai nét liền trên một nét đứt) tượng trưng cho gió.
- quẻ Khảm (một nét liền giữa hai nét đứt) tượng trưng cho nước.
- quẻ Ly (một nét đứt giữa hai nét liền) tượng trưng cho lửa.
- quẻ Cấn (một nét liền trên hai nét đứt) tượng
trưng cho cho núi.
- quẻ Đoài (một nét đứt trên hai nét liền) tượng trưng cho ao đầm.
Tám hình vẽ này lại phối hợp thành 64 quẻ, tượng trưng cho các hiện tượng trong thiên nhiên và đời
sống của con người. Ở Trung Quốc đời xưa, thuyết âm dương ngũ hành có một địa vị quan trọng trong
lĩnh vực văn hóa tư tưởng. Thuyết này cho rằng trước khi hình thành trời và đất, vũ trụ là một dải khí
mênh mông hỗn mang, chưa phân tách; gọi là Thái cực. Thái cực biến hóa thì sinh ra Âm và Dương.
Sau khi có Âm và Dương rồi thì sinh ra trời và đất. Trời và đất biến hóa sinh ra năm loại vật chất:
Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Năm loại vật chất này biến hóa sinh ra trời, đất, sấm, gió, nước, lửa, núi,
ao đầm. Đó tức là Bát quái.
Bát quái chồng lên nhau thành 64 quẻ, tiếp tục phối hợp lại thành 384 hào, có thể bao quát vạn vật,
dung nạp tất cả các hiện tượng trong đó. Hai quẻ Kiền và Khôn lại được coi là quan trọng nhất, vì đó
là căn nguyên của vạn vật, vạn sự trong thế gian.
Học thuyết âm dương thể hiện trong Bát quái là cách khái quát trừu tượng các hiện tượng thiên nhiên,
cũng như các hiện tượng nam nữ của ản thân nhân loại. Nó bao hàm một triết lí sâu sắc theo một quan
điểm biện chứng mộc mạc. Song thông qua sự suy diễn của các nhà âm dương gia và phương sĩ đời
sau, bát quái đã trở thành phương pháp bói toán chuyện may rủi, họa phúc, mang màu sắc mê tín nặng
nề.
DIỆP QUẢNG SINH - LA DUẪN HÒA
