tình yêu. Có thể đó là tuyết đầy trút xuống thâu đêm, hay những suối mùa
đông nơi những con cá hương vùng vẫy. Có thể đó là tiếng cười, giọng hát
và mùi hương phấn thông già trước buổi bình minh, khi những cây nến cháy
rụi và những ngôi sao trên trời dán mình vào khung kính của nó để sáng
ngời lên trong ánh mắt của Maria Tsernưi. Ai biết được? Có thể đó là cánh
tay trần đặt kề trên lon vai quân phục cứng nhắc, những ngón tay vuốt ve
mái tóc mát lạnh và tấm áo lễ đã mạng của Baumvay.
Đó là những giọt lệ của đàn ông về điều mà trái tim không bao giờ ngờ
trước, về sự dịu hiền, sự âu yếm, về tiếng thì thầm không dây mối giữa đêm
rừng tịch mịch. Có thể, đó là trở lại của tuổi thơ! Ai biết được? Có thể đó là
sự tuyệt vọng trước giờ ly biệt, khi trái tim rơi xuống và Maria Tsernưi tay
run rẩy sờ soạng những mặt bàn, những riềm vải bịt tường và cánh cửa của
gian phòng đã trở nên kẻ chứng kiến tình yêu của nàng. Và có thể cuối cùng
đó là tiếng kêu và sự bất tỉnh của người thiếu nữ, khi ngoài cửa sổ trong
khói mù của đuốc cháy, trong tiếng quát gay gắt của chỉ huy, những lính sen
đầm của Napôlêông nhảy xuống yên ngựa vào nhà để bắt thống chế theo
mệnh lệnh riêng của hoàng đế.
Có những câu chuyện thoáng qua rồi biến vụt đi như cánh chim bay
nhưng mãi mãi còn lại trong trí nhớ những ai đã vô tình trở thành người
chứng kiến nó.
Cảnh cũ vẫn còn lại như xưa. Rừng vẫn rì rào trong gió nổi và suối vẫn
cuốn trôi trong thác nước những đám lá sẫm màu. Tiếng búa bổ vang lên
trong núi và trong thành phố nhỏ, những người đàn bà vẫn nói chuyện
phiếm bên bờ giếng.
Nhưng vì một lẽ nào đó cảnh rừng này với mưa tuyết rơi chậm rãi, và ánh
bạc cá hương lướt trên dòng suối đã bắt Baumvay phải rút chiếc khăn tay đã
cũ nhưng trắng nuột áp vào mắt và lẩm bẩm những lời lẽ buồn rầu không
đầu đuôi về tình yêu ngắn ngủi của Maria Tsernưi và về điều rằng đôi khi
cuộc sống bỗng nhiên trở nên giống như âm nhạc trong phút chốc. Nhưng
thì thầm như vậy, Baumvay không nghĩ tới sự đau đớn trong con tim, ông
sung sướng vì ông đã là người chứng kiến của thiên tình ái này và ông đã
