Hướng Ba-cu đang có nhiều việc bận rộn. Khi tới nơi, chúng tôi phát hiện
thấy việc xây dựng các tuyến phòng ngự đang được tiến hành rất chậm. Rõ
ràng là không đủ lực lượng để đảm nhiệm công việc này. Ngày 16 tháng
Chín, Hội đồng quốc phòng Nhà nước, theo đề nghị của chúng tôi, đã ra một
nghị quyết đặc biệt về việc huy động mỗi ngày chín mươi nghìn dân địa
phương tham gia xây dựng phòng ngự ở các khu vực Ma-kha-trơ-ca-la, Đéc-
ben-tơ và Ba-cu. Sau đó, mọi việc đều hoàn toàn trôi chảy.
Suốt ngày đêm, ta đã khẩn trương xây dựng công sự, hào chống tăng và
bố trí các chướng ngại chống tăng. Ngoài ra, ngày 29 tháng Chín, Đại bản
doanh đã ra lệnh thực hiện ở đây một loạt biện pháp nữa nhằm củng cố
phòng ngự và đã điều 100 xe tăng tới để tăng cường lực lượng phòng ngự.
Công cuộc phòng ngự trên hướng quan trọng khác, hướng Tu-áp-xe, cũng
được đặc biệt chú ý. Từ đầu tháng Tám, Bộ tổng tham mưu đã luôn luôn
quan tâm đến trận tuyến này. Nếu đột phá vào Tu-áp-xe, địch sẽ từ phía Bắc
tiến vào hậu tuyến các đơn vị bộ đội phòng ngự Da-cáp-ca-dơ và sẽ chiếm
lấy con đường tiếp cận thuận lợi nhất ở dọc ven biển Xô-tri và Su khu-mi.
Địch rất kiên quyết nhưng không sao thực hiện được ý định ấy.
Ngày 5 tháng Tám, Đại bản doanh đã ra chỉ thị đặc biệt về việc này và sau
đó, qua mười ngày chiến đấu ác liệt ta đã chặn đứng được quân địch trên
sườn phía Bắc dãy núi Cáp-ca-dơ chính, cách Tu-áp-xe 50 ki-lô-mét. Tuy
nhiên, sau đây tình hình ở đây vẫn căng thẳng đến tột độ.
Trên bán đảo Ta-man và ở Nô-vô-rô-xi-xcơ, nơi có các căn cứ của hải
quân ta, tình huống cũng không kém phần nghiêm trọng. Địch có ý định từ
đây góp phần đột kích vào Tu-áp-xe và chúng đã đạt được nhiều kết quả
quan trọng hơn. Cuối tháng Tám – đầu tháng Chín, chúng đã chiếm được
bán đảo này và phần lớn miên Nô-vô-rô-xi-xcơ. Tập đoàn quân 47 và các
đơn vị hải quân phòng ngự cái hải cảng lớn nhất này của vùng ven Biển Đen
đã lâm vào tình the thật hiểm nghèo. Chỉ có sự kiên cường của bộ đội, nghệ
thuật và lòng dũng cảm của các cấp chỉ huy, tính hợp lý của các quyết tâm
cần có và thái độ kiên quyết thực hiện những quyết tâm đó mới quyết định
được kết cục của trận giao tranh này.
