Trong đoàn tàu có đồng chí B. M. Sa-pô-sni-cốp cùng đi M. N. Sa-rô-khin
giải quyết cho vợ chồng nhà văn Pháp nổi tiếng Rô-manh Rô-lăng ở một
ngăn riêng. Đồng chí Tổng tham mưu trưởng biết chuyện đó liền mời họ tới
chỗ mình và trò chuyện hồi lâu với họ. Đến Goóc-ki thì hai vợ chồng Rô-
mang xuống tàu.
Ngày 18 tháng Mười, chúng tôi đền địa điểm đã định. Nhưng đến sáng
19, tôi phải vội vã quay trở lại ngay. Theo dự định, tôi phải ở lại Mát-xcơ-va
với bộ phận đồng chí A. M. Va-xi-lép-xki
Tôi trở về không phải bằng xe lửa mà bằng ô-tô. Tôi về đến gần Mát-xcơ-
va trong đêm, đúng lúc máy bay địch đang bắn phá ác liệt. Thủ đô sừng
sững trước mặt tôi, nghiêm nghị và hùng vĩ trong ánh hào quang của hóa
pháo các màu. Hàng chục đèn chiếu giống như những con dao găm sắc xanh
đang chọc thủng màn đêm. Đạn pháo cao xạ bùng nổ, tỏi ánh sáng đỏ rực rồi
vụt tắt. Trên các vị trí chiến đấu của pháo binh, những ánh chớp đỏ tía lay
động cả chân trời.
Đường về thẳng Mát-cơ-va bị chặn, thế là chúng tôi đành phải đi qua Lê-
phoóc-tô-vô là nơi rất đỗi quen thuộc với tôi. Khi xưa, tôi bắt đầu cuộc đời
quân ngũ chính ở nơi này rồi trải qua những năm tháng học ở học viện và
giờ đây bất giác tất cả những sự kiện nay lại hiện lên trong ký ức tôi…
Mùa xuân năm 1925 tôi rời làng Cô-dắc U-ri-u-pin-xcai-a (nay là thành
phố U-ri-u-pin-xcơ thuộc tỉnh Vôn-gô-grát) lên Mát-xcơ-val. Ông tôi và cha
tôi, vốn sinh trưởng ở làng Cô-dắc ấy, cũng giống như tất cả những người
dân Cô-dắc vùng sông Đôn, đều mang họ có vần “ôp” đằng sau – Stê-men-
cốp. Nhưng đến năm 1916, sau khi cha tôi mất, mẹ tôi bèn đi theo họ U-crai-
na – Xtê-men-cô. Tại U-ri-u-pin-xcơ, tôi đã theo học ba mùa đông ở trường
xứ đạo và ngay sau cách mạng, tôi đã tốt nghiệp trường cấp hai. Cuộc sống
lúc bấy giờ thật khó khăn. Sau khi bàn bạc, gia đình quyết định để tôi và một
người em cùng mẹ khác cha “đi làm mướn”. như hồi đó người ta vẫn gọi. Ở
Nô-vô-tséc-cát-xcơ và Rô-xtốp đều chẳng có ai để bấu víu cả, còn ở Mát-
xcơ-va thì có em gái của bố dượng. Chính điều này đã khiến tôi chọn thành
phố ấy làm nơi kiếm sống.
