Cần phải nói rằng ban lãnh đạo chiến lược của Liên Xô, đứng đầu là đồng
chí I. V. Xta-lin, tin chắc rằng sớm muộn kẻ địch cũng sẽ lại đánh vào Mát-
xcơ-va. Lòng tin đó của Tổng tư lệnh tối cao không chỉ dựa trên nguy cơ
đang đe dọa từ chỗ lồi Rơ-giép. Chúng ta cũng nhận được những tin tức từ
giới tuyến cho biết rằng bộ chỉ huy Hít-le hiện vẫn chưa từ bỏ ý đồ đánh
chiếm thủ đô của chúng ta.
I. V. Xta-lin thừa nhận rằng địch có thể có nhiều phương án hoạt động
khác nhau, song đồng chí vẫn cho rằng dù sao thì mục tiêu hoạt động của
quân Đức và hướng tấn công chính của chúng vẫn sẽ là Mát-xcơ-va. Các
thành viên khác của Đại bản doanh, Bộ tổng tham mưu và phần lớn các tư
lệnh phương diện quân cũng đều có ý kiến như vậy. Xuất phát từ tình hình
đó, người ta cho rằng số phận của chiến dịch mùa hè năm 1942, một chiến
dịch quy định tiến trình tiếp sau của cuộc chiến tranh, sẽ được quyết định ở
Mát-xcơ-va. Vì vậy, hướng trung tâm – hướng Mát-xcơ-va – sẽ trở thành
hướng chính, còn các hướng chiến lược khác thì sẽ chỉ đóng một vai trò thứ
yếu trong giai đoạn này của cuộc chiến tranh.
Như sau này đã cho thấy, Đại bản doanh và Bộ tổng tham mưu đã dự
đoán lầm. Bộ chỉ huy Hít-le giao nhiệm vụ cho các lực lượng vũ trang của
chúng là: ở khu vực mặt trận trung tâm thì duy trì tình hình, ở phía Bắc thì
chiếm Lê-nin-grát và bắt liên lạc trên bộ với quân Phần Lan, còn ở sườn mặt
trận phía Nam thì đột phá vào Cáp-ca-dơ. Để cụ thể hóa nhiệm vụ đó, đại
bản doanh Hít-le trong chỉ thị số 41 đề ngày 5 tháng Tư 1942 có nêu rõ: “…
trước hết phải tập trung mọi lực lượng hiện có để tiến hành chiến dịch chủ
yếu ở khu vực phía Nam (do tôi gạch dưới. – X. S.) nhằm tiêu diệt địch ở
phía Tây sông Đôn, để sau đó chiếm các vùng dầu mỏ ở Cáp-ca-dơ và vượt
qua dãy núi Cáp-ca-dơ”.
Ý đồ đó thể hiện lợi ích của các tổ chức độc quyền Đức, khát vọng của
chúng muốn chiếm các vùng công nghiệp và nguyên liệu giàu có nhất của
đất nước xô-viết, đột nhập bằng đường bộ vào Cận Đông. Các tướng lĩnh
Hít-le có mưu đồ cắt đứt liên lạc giữa ta với các đồng minh qua I-ran và xúi
giục Thổ Nhĩ Kỳ tham chiến đứng về phía nước Đức phát-xít
