tin rằng hoàng đế đã sống ở nơi đây vào thời gian đánh trận Poltava[2]. Anh
đọc thấy điều đó trên các bức tường, trên lớp vữa đã bong, trên những mẩu
gạch thẻ và những viên gạch men mà anh tìm thấy trong vườn. Toàn bộ lịch
sử tòa nhà được ghi lại trên chúng. Anh đưa hàng chục, hàng trăm người đã
chết từ lâu vào trong căn nhà xác bé nhỏ. Anh chăm chú nhìn vào ô cửa trổ
từ tầng hầm nhà xác ra vườn và trông thấy dưới ánh sáng phản chiếu nhập
nhoạng qua lớp kính cũ kỹ đầy bụi bẩn những gương mặt quen thuộc anh đã
gặp đây đó trong đời hay trên những bức chân dung.
[2] Trận Poltava là trận đánh lớn diễn ra ngày 27/6 (tức 8/7 theo lịch hiện
hành) năm 1709, giữa một bên là quân đội Nga dưới sự chỉ huy của hoàng
đế Piotr I với bên kia là quân Thụy Điển của hoàng đế Charles XII, kết thúc
với chiến thắng của phía Nga (ND).
Trong khi đó, trời nắng ấm lại, các bệnh nhân cả ngày được dạo chơi trong
vườn. Khu vườn của họ không rộng, nhưng cây cối rậm rạp, và khắp nơi,
chỗ nào có thể, đều được trổng hoa. Người giám thị bắt tất cả những ai còn
khả năng lao động ra làm việc trong vườn. Cả ngày họ quét tước, rải cát
trên lối đi, giẫy cỏ và tưới nước cho những luống hoa, luống dưa chuột, dưa
hấu và dưa bở mà họ tự tay vun trồng. Góc vườn mọc đầy anh đào, dọc theo
nó là hàng cây du, còn ở giữa vườn, trên một ngọn giả sơn là một bồn hoa
đẹp nhất cả vườn: những bông hoa rực rỡ mọc ngoài rìa khoảng đất phía
trên, còn ở chính giữa là một bông thược dược loại hiếm gặp, rất to với
những cánh vàng chấm đỏ đang khoe sắc. Nó trở thành trung tâm của cả
khu vườn, vượt trội hơn tất cả, và có thể nhận thấy nhiều bệnh nhân gán cho
nó một ý nghĩa bí ẩn nào đó. Đối với bệnh nhân mới, nó cũng có vẻ gì đó
không hoàn toàn bình thường, như một tượng đài thần linh của khu vườn và
của tòa nhà. Ven mọi lối đi cũng đều được các bệnh nhân trồng hoa. Đủ mọi
loại hoa có thể gặp ở các khu vườn Tiểu Nga: những cây hồng cao, những
cây dã yên thảo rực rỡ, những bụi cây thuốc lá to với những bông hoa nhỏ
màu hồng, những cây bạc hà, dền tía, sen cạn và anh túc. Cách hàng hiên
không xa là ba bụi anh túc thuộc giống đặc biệt nào đó: hoa của nó nhỏ hơn
bình thường và nổi bật bởi màu đỏ chói kỳ lạ. Bông hoa nhỏ đó đã làm
người bệnh kinh ngạc vào ngày đầu tiên vào viện và nhìn ra khu vườn qua
tấm kính cửa.
