Người ta đưa quan tài lên bờ bằng những tấm khăn gai trong tiếng khóc
lanh lảnh. Một thiếu phụ trẻ lấy khăn san che gương mặt tái nhợt theo sau
quan tài. Thiếu phụ dắt một đứa bé tóc vàng. Theo sau thiếu phụ vài bước là
một người đàn ông đứng tuổi trong trang phục thuyền trưởng đường sông.
Đó là con gái, cháu ngoại và rể của người đã khuất.
Trên tàu, cờ hạ xuống lưng chừng và còi kéo mấy hồi dài, khi quan tài
được đưa ra nghĩa trang.
Còn có một ấn tượng không thể không dùng trong cuốn truyện dài.
Không có chút gì đặc biệt trong ấn tượng đó, nhưng không hiểu sao nó cứ
gắn chặt mãi với phương Bắc trong trí nhớ của tôi. Đó là ánh lấp lánh khác
thường của sao Mai.
Tôi chưa từng được trông thấy một thứ ánh lấp lánh mạnh mẽ và trong
sạch như thế bao giờ. Sao Mai lóng lánh như một hạt kim cương giữa bầu
trời đang xanh dần trước rạng đông.
Đó thực là sứ giả của vũ trụ, người báo tin bình minh rực rỡ. Không hiểu
vì sao mà ở những vĩ độ trung bình và ở cả phương nam nữa tôi đã không
để ý đến nó. Còn ở đây, sao Mai lấp lánh trong cái đẹp trinh tiết bên trên
những vùng hoang vắng, trên những khu rừng, trong những giờ trước rạng
đông, nó ngự trị trên khắp đất đai phương bắc, trên hồ Onega và
Zavotochie, trên hồ Ladoga và vùng Zaonezh.
