Nhạc của những tác phẩm của ông cũng hùng dũng như tiếng sấm của
sóng triều đại dương đập vào bờ. Nó làm đất giật mình. Và trái tim của
những người yếu ớt cũng rung lên.
Nhưng ông không thương những trái tim ấy. Ông là kẻ điên rồ trong
khát vọng muốn truyền cho toàn thể nhân loại nỗi căm thù, niềm hân hoan
và tình yêu sôi nổi của mình.
Ông không phải chỉ là hiệp sĩ của tự do. Ông là sứ giả, là người đưa tin,
là người hát rong ca ngợi tự do. Ông như đứng trên mọi ngã ba, ngã tư của
tất cả những con đường trên trái đất này mà kêu lên: "Hỡi các công dân, hãy
nắm lấy vũ khí".
Ông xông vào cái thế kỷ cổ điển và đáng ngán như một ngọn cuồng
phong, như một cơn gió lốc, nó mang lại những dòng mưa ào ạt, những lá,
những đám mây đen, những cánh hoa, khói thuốc súng và những huy hiệu
gài trên mũ bị giật xuống.
Ngọn gió đó tên là lãng mạn.
Nó luồn vào trong bầu không khí tù hãm của châu Âu và lấy hơi thở của
niềm mơ ước bất kham mà nó mang trong mình làm tràn ngập bầu không
khí đó.
Tôi lặng đi và mê mẩn vì cái nhà văn điên cuồng ấy từ lúc còn thơ khi
đọc xong năm lần liền cuốn "Những Người Khốn Khổ". Tôi đọc xong và
ngay ngày hôm đó lại bắt đầu đọc lại.
Tôi kiếm được một tấm bản đồ Paris và đánh dấu trên đó những nơi xảy
ra sự việc trong tiểu thuyết. Tôi gần như đã trở thành một người tham gia
cuốn truyện và đến ngày nay trong thâm tâm tôi vẫn coi Jean Valjean,
Cosette và Gavroche là bạn thời thơ ấu của mình.
