mấy cái chợ bán thịt thà rau cải nhóm họp ở dưới gốc những cây me đại thọ
(lối nhà thương Chợ Quán) hiện nay. Vì chung quanh chợ có nhiều lều quán
cất bằng cây lợp lá “lốc cốc tựu một chỗ” cho nên thiên hạ mới đặt tên là
Chợ Quán.
Gần chợ, từ đường nhà nước đi đến một cái ao lớn là làng Thợ Ðúc
ngày xưa: dân trong làng chuyên nghề làm đồng, nổi tiếng cũng như làng
Ngũ Xá ở Bắc Việt, làm nên những cái lư kiểu đẹp và bóng loáng không
kém gì lư chợ Phú Lâm.
Nhà cửa ở Chợ Quán ngày xưa đều lụp xụp và ốm yếu. Bây giờ, nhắc
lại, các ông già bà cả chỉ còn nhớ mỗi cái nhà lớn của một ông nhà giàu
sinh ở chợ Quán, đi Sa Ðéc làm ăn giàu có, trở về xây một cái căn nhà đồ
sộ, treo một tấm biển đồng khắc mấy chữ “Biệt thự Nhân Gian”.
Nhiều người cho rằng người đặt tên ấy hơi khùng, nhưng không phải:
ông ta cố ý nhắc tên làng cũ. Nhưng biệt thự “Nhân Gian” xây dựng công
phu vĩ đại là thế tưởng đâu sẽ bền gan cùng tuế nguyệt, ai ngờ đâu cũng như
hết thảy công trình ở thế gian này chẳng mấy chốc đã điêu tàn cùng với
những lớp sóng phế hưng.
Một cuộc khủng hoảng kinh tế bộc phát sau khi thế chiến đầu chấm dứt.
“Biệt thự nhân gian” đem bán đấu giá, hội “Ðức Trí Thể Dục” mua được rất
rẻ.
Nhưng chẳng bao lâu quân đội Nhật nhảy lên Ðông Dương trưng dụng
luôn điểm ấy. Thấy cái thế mạnh bạt sơn cử đỉnh của Nhật lúc bấy giờ, ai
cũng tưởng họ sẽ ở cổ hỉ mà nước mình sẽ là một “cái mặt trời nhỏ” trong
lá cờ nhỏ của “đại cường Phù Tang”, nhưng lại lầm phen nữa. Không nuốt
được Việt Nam, họ xuống xin hòa. Trụ sở của “Ðức Trí Thể Dục”, tức là cái
biệt thự Nhật Gian cũ lọt vào tay quân đội Pháp để rồi đến mấy năm gần
đây, trước khi quân đội Mỹ rút khỏi Việt Nam lại trở thành cơ quan cố vấn
quân sự Mỹ…
Rồi đây không ai biết địa điểm này còn đổi chủ nữa thôi, nhưng các
người lưu tâm đến cổ tích nước ta, ở vùng Chợ Quán trước cũng như giờ,
