Càn Long trá hình. Về đến trào, Cao Thiên Tứ vì quá bận rộn việc triều
chính, quên bẵng mất, không bao giờ đến thăm nữa, khiến cho ông cụ. lúc
mất, cứ nhắc nhở hoài mà vẫn chẳng thấy đâu.
Ba Sạng không bao giờ quên được nhà Mệ Hoát, nhưng về nhà một ít
lâu sau thì dân ta vùng lên đánh Nhật rồi đồng minh đưa Pháp trở lại Ðông
Dương, gây nên cuộc chiến mấy chục năm trời chưa dứt…
Ông Ba Sạng tản cư về Cần Ðước bốn năm, sống bằng nghề địa lý để
đất để cát cho người ta không lấy tiền.
Ðến năm 1946, nhân có việc trở lại thủ đô, ông rẽ vào Chợ Quán thăm
nhà cũ và định tâm đến thăm Mệ Hoát để coi “tháp ngà chứa toàn bảo vật”
của mệ ra sao thì thấy chỉ còn một đống gạch ngói chất cao lên như trái núi,
có tiếng quạ kêu rất buồn. Lúc đó là buổi chiều, Ba Sạng muốn đi quá vào
phía trong để tìm lại một chút di tích của ngôi nhà Mệ Hoát nhưng không
được, vì có những hàng rào thép gai ngăn cản và một vài người lính da đen
vạch mặt, tay lăm le khẩu súng, chặn ông lại.
Tiếng kèn đồng từ ở trên cao rúc lên một hồi như tiếng thở dài của một
tên khổng lồ sắp chết tan và bóng hoàng hôn.
Cúi đầu đi bước một ra về, ông Ba Sạng hỏi thăm mấy người quen còn
lại ở Cầu Kho thì biết đại khái rằng năm 1940, Nhật đổ bộ vào Ðông
Dương, đến chiếm chỗ đất xây cái quán bánh nghệ của Phương Thảo, rào cả
một vùng rộng lớn hai mẫu ở chung quanh đó, bắt giữ bất cứ người nào
chống Nhật, giam ở khu có rào thép gai. Sau đó ít lâu, Ðức, Ý, bại trận,
Nhật bị hai quả bom đầu hàng, khu quân sự ấy sang tay quân đội Pháp. Rồi
đến quân đội Việt Nam đến đóng làm thành một xưởng dạy đóng giày và
may quân phục mà bây giờ thì thành trại Yên Thế suốt ngày quân lính tấp
nập ra vô… .
