sông, nheo nhóc. Vân vân và vân vân. Nỗi heo hắt thổi qua thổi lại khuôn
mặt của những người gia trưởng xóm này. Họ gặp nhau mở niềm vui chỉ có
nửa, nửa kia dành cho nỗi lo lắng và xấu hổ. Đôi khi trẻ già ngồi với nhau
ngấu nghiến nước chè và than thân trách phận về những con vịt giời mình
đẻ ra.
Những người khổ nhất hiện nay của xóm Vịt giời có lẽ là gia đình chú
Thảnh. Thím ấy đã quá mệt mỏi vì đàn con và ruộng đồng. Tất cả chất lên
lưng một người đàn bà nặng ba tám cân rưỡi. Thím lại dật dẹo ốm liên
miên. Thành ra công việc phần lớn chú Thảnh lo. Đứa con cả vừa theo
chồng qua bên kia sông, thi thoảng về thăm bố mẹ và các em. Đứa thứ hai
vì tình phụ giờ ngớ ngớ ngẩn ngẩn ngồi tha thẩn ở nhà, khi lại đi rong
người đường hoặc bêu nắng trên đồng, chẳng thể nào chữa khỏi. Cái Thanh
học cấp III mơ ước thoát khỏi lũy tre làng thì bỏ học vì không qua nổi xấu
hổ. Còn mấy đứa cuối cả ngày inh ỏi đau óc nhức đầu. Ngần ấy cái tàu há
mồm, ngần ấy con vịt giời đủ để biến thân xác chú thành ra cái tã cho trẻ
con. Đó là chú cay đắng nói thế. Chú còn nói cái tã của người ta giờ cũng
lành lặn lắm, đắt tiền nữa. Chú không bằng cái tã, nhàu nhĩ sống trong sự
chán chường. Và nhiều đêm, trong ánh trăng suồng sã, chú thốt lên: “Ôi
con trai, sao ở xa vời vợi. Ông trời ơi!”. Mà tiếng kêu than ấy, đâu phải chỉ
chú nói cho mình, thím gái cũng biết. Hàng xóm cũng biết.
Thanh nghỉ học, rủ cái Vân con chú Tiền đi làm giày da cho công ty
liên doanh, mỗi tháng được trả bốn trăm rưỡi tiền lương, sau sẽ tăng dần.
Cái Thơi em sau Thanh học lớp tám thấy chị nghỉ cũng muốn theo đi làm
cho có tiền. Chú Thảnh bảo: “Mày không được nghỉ, bằng mọi giá mày
không được nghỉ”. Mặt cái Thơi buồn rười rượi “Chị Thanh nghỉ được, con
lại không!”, nó hậm hực cắp cặp đến trường. Thanh và Vân đã đến tuổi lấy
chồng. Thường thì xóm đông con gái phải nhộn nhịp mới phải. Nhưng
không, chính cái “thương hiệu” của xóm kia đã hại những cô gái. Trai làng
hay trai từ thôn khác đến tìm hiểu gái trong xóm chỉ là những chàng bị loại,
hay người lớn gọi là “trai loại hai”. Những chàng cừ khôi thì đã đi tìm
