4. Không nói dối:
Nói lời trái với sự thật để mưu cầu lợi mình, hoặc hại người
là nói dối. Do động cơ tham lam ác độc, sự kiện xảy ra thế này lại nói thế khác, sửa trái
làm mặt, đổi phải thành quấy, khiến người mắc họa. Người nói như thế trái với đạo
đức, mất cả lòng nhân, không xứng đáng là một Phật tử. Phật tử là người đạo đức nên
ăn nói có mẫu mực, thấy biết thế nào nói thẳng thế ấy, không điêu xảo dối trá. Trừ
trường hợp vì lợi người lợi vật, không nỡ nói thật để người bị hại hoặc khổ đau, do
lòng nhân cứu người cứu vật nói sai sự thật mà không phạm. Không nói dối là giữ lòng
tin đối với mọi người chung quanh.
5. Không uống rượu:
Đạo Phật chủ trương giác ngộ, muốn được giác ngộ
trước phải điềm đạm tỉnh sáng, uống rượu vào gan ruột nóng bức, tâm trí quay cuồng,
mất hết bình tĩnh không còn sáng suốt, trái hẳn mục đích giác ngộ. Chính vì nóng bức
cuồng loạn, có những người khi say sưa tội lỗi họ cũng dám làm, xấu xa gì họ cũng
không sợ, mất hết lương tri. Vì thế, người biết đạo đức phải tránh xa không uống rượu.
Uống rượu chẳng những làm mất trí khôn, lại gây nên bệnh hoạn cho thân thể, còn di
hại cho con cái sau này đần độn. Quả là một họa hại cho cá nhân và xã hội. Người Phật
tử vì sự nghiệp giác ngộ, vì lợi ích cho mình cho người quyết hẳn không uống rượu.
Trừ trường hợp mắc bệnh y sĩ bảo phải dùng rượu hòa thuốc uống mới lành, Phật tử
được uống thuốc rượu đến khi lành bệnh thì chấm dứt, cần phải trình cho chư Tăng
biết trước khi uống.
III.- LỢI ÍCH BẢN THÂN
Người biết giữ gìn năm giới đã tạo thành căn bản đạo đức và sự an lành cho
bản thân. Không sát sanh, bản thân ta không bị người giết, hoặc tù tội về giết người,
cũng không có thù hận về nợ máu với nhau. Thế là sống chúng ta không kinh hoàng sợ
hãi do thù hằn gây nên. Không trộm cướp, bản thân ta không mắc tội tù về trộm cướp, ở
đâu hay đi đến chỗ nào khỏi sợ người theo dõi nghi ngờ. Tới lui tự do, đến đi an ổn,
không phải hạnh phúc là gì? Không tà dâm, bản thân ta khỏi phải lao thần tổn trí, khỏi
sợ ai bàn tán dở hay, mọi người đều tín nhiệm và tin cậy ta. Bản thân ta trinh bạch, khiến
người tự quí mến. Tự mình an ổn, gia đình cũng an ổn. Không nói dối, chính ta không
phải hối hận, lời nói tự có giá trị, gây được niềm tin của mọi người. Người hay nói dối
sẽ bị xã hội đánh giá thấp, đề xướng điều gì đều bị nghi ngờ, làm việc gì ít ai tán trợ.
Không uống rượu, chính ta khỏi bị cái tệ điên cuồng mất trí, khỏi gây cho cơ thể bệnh
hoạn suy yếu, khỏi bị người khinh thường trong lúc say sưa. Trái lại, bản thân ta điềm
đạm bình tĩnh, thân thể khỏe mạnh, đối với mọi người đều được quí kính, sanh con cũng
thông minh sáng suốt. Đó là lợi ích bản thân ngay trong hiện tại. Nếu về mai sau, không
sát sanh thân tráng kiện sống lâu; không trộm cướp, được tài sản sung túc; không tà dâm,
thân thể đẹp đẽ; không nói dối, ăn nói khôn ngoan mọi người yêu chuộng; không uống
rượu, trí tuệ sáng suốt.
IV.- LỢI ÍCH GIA ĐÌNH XÃ HỘI
Mọi người trong nhân loại đều tự nhận sanh mạng là tối thượng. Biết tôn trọng
sanh mạng là nếp sống văn minh, chà đạp trên sanh mạng là con người dã man. Biết giữ
năm giới là nguồn hạnh phúc của gia đình, là nếp sống văn minh của xã hội. Đức Phật
nhìn thẳng vào con người, đem lại cho con người một đời sống an lành, một gia đình
hạnh phúc, một xã hội văn minh, Ngài chế ra năm giới.
Sanh
mạng là giá trị tối thượng của con người mọi người đều phải tôn trọng, vì
tôn trọng sanh mạng con người, Phật cấm Phật tử không được sát sanh. Sanh mạng con
người được tồn tại vững bền, nhờ tài sản nuôi dưỡng, vì tôn trọng tài sản của người,
