chúng khác, là tranh đấu ý thức hệ. Bất đồng ý kiến là mầm đau khổ triền miên từ
trong gia đình đến ngoài xã hội. Nhưng mà, ý kiến làm sao đồng được, bởi mỗi người
sống trong mỗi môi trường khác nhau, sự huân tập hấp thụ khác nhau, kể cả những
chủng nghiệp của thời quá khứ cũng khác nhau, đương nhiên vọng tưởng tâm thức
phải khác nhau. Bởi những thứ ấy do huân tập mà có nên những bất đồng ấy không thể
tránh khỏi. Thế mà chúng ta lại bảo thủ ý kiến mình là đúng, kẻ khác ắt cũng nhận ý
kiến họ là đúng, hai cái đúng ấy sẽ là gốc đấu tranh. Nếu nói thẳng, ý kiến không có
đúng, chỉ vì phù hợp với một số người nào với khoảng thời gian nào, đến những kẻ
khác và thời gian khác là sai. Vì thế, người cố chấp ý kiến mình đúng, quả là họ đã sai.
Càng cố chấp càng bảo thủ ý kiến mình là nguyên nhân đau khổ trầm trọng của con
người. Chỉ khéo léo dung hòa buông xả để cùng vui vẻ với nhau, là người khôn ngoan
nhất.
2.
Tham:
Do chấp thân là thật nên khởi tham lam mọi nhu cầu vật chất cho
thân. Lòng tham là cái hang không cùng, cái túi không đáy, cho nên không biết đến
đâu là đủ. Không có, tham lam muốn có; đã có, tham lam muốn thật nhiều, càng được
lại càng tham. Tham mà không toại nguyện liền nổi sân. Quả thật tham là nhân đau
khổ vô hạn, con người đến khi sắp tắt thở vẫn chưa thỏa mãn lòng tham. Tham có
nhiều loại:
Tham muốn thân này sống mãi không chết, người ta coi cái chết là một họa hại
tối đại của con người. Thế nên, thăm hỏi nhau, chúc mừng nhau, người ta luôn mồm
cầu khỏe mạnh, cầu sống lâu trăm tuổi. Bởi có ám ảnh mình sống lâu, nên kinh doanh
sự nghiệp đuổi theo danh vọng, mê say sắc đẹp, thích uống ăn ngon lành... cho thỏa
mãn thân này. Vì sợ chết nên người ta luôn luôn tránh né tiếng chết, dù cho đến khi
bệnh ngặt sắp chết, đi mua hòm về vẫn nói nhắc cái “thọ”. Sự thể tham sống đầy ngập
nơi con người, có những người mang thân sống một cách khổ đau đen tối, mà nghe nói
chết cũng sợ sệt. Song có sanh nhất định phải có tử, là một định án không thể di dịch,
làm sao tránh được. Chỉ có sợ chết mà không biết đường tránh, đây là nỗi khổ tuyệt
vọng của con người.
Vì tham sống lâu nên người ta muốn được nhiều tiền của để bảo đảm đời sống.
Muốn được tiền của nhiều, người ta phải tranh đua giành giật với nhau. Đã là giành
giật thì có kẻ được người mất, kẻ được vui cười thì người mất tức tối. Vì thế người
được càng nhiều thì thù hận càng lắm. Có khi trong lúc giành giật, chỉ nghĩ phần được
về mình, người ta đã càng lấn dẫm đạp trên sanh mạng kẻ khác. Cho nên cái được của
ta cũng là mồ hôi nước mắt của người. Người tham tiền của nhiều thì đau khổ cũng
nhiều. Bởi vì đâu phải muốn là được, phải lao tâm nhọc trí, phải tốn hao bao nhiêu sức
lực mới được. Đã được lại sợ người ta phá, tìm mọi cách gìn giữ bảo vệ, nhưng có khi
nó cũng ra đi. Khổ công quá nhiều mới được, được rồi lại mất, thật là khổ đau vô kể.
Danh vọng là những hạt nước lóng lánh trước ánh nắng mặt trời, người thích
những danh vọng cao sang, nhưng khi nắm vào tay nó liền tan biến. Song người thế
gian nào có biết chán, cứ một bề ngó lên, được một bậc lại muốn lên một bậc. Chính vì
tham lam mong muốn, người ta phải chạy chọt cầu cạnh bợ đỡ những người có khả
năng đưa mình lên. Mong cầu mà được, người ta lại thêm mong cầu. Mong cầu mà
không được, người ta phải khổ đau sầu thảm. Danh vọng là miếng mồi ngon, nên ta
mong ước kẻ khác cũng mong ước. Nếu ta nắm được nó trong tay thì kẻ khác cũng tìm
đủ cách để gỡ ra. Vì thế, người xưa đã nói “càng cao danh vọng càng dày gian nan”. Ít
có người ngồi trên chiếc ghế danh vọng được an ổn suốt đời. Song vì tánh cách hào
nhoáng của danh vọng hấp dẫn mọi người dán mắt vào đó không biết mỏi. Đuổi bắt
