VII.- KẾT LUẬN
Đạo Phật nói lý luân hồi cũng là phát minh một sự thật của vạn vật và con
người. Vì đối tượng của đạo Phật là con người, nên chung qui đặt nặng về sự luân hồi
của con người. Con người nhận hiểu thấu đáo về lý luân hồi, nếu họ không có khả
năng thoát khỏi luân hồi, tự mình chọn lựa cuộc luân hồi an vui và thoải mái. Nếu họ
có khả năng thoát ly luân hồi, do hiểu luân hồi tiến tu đạo giải thoát. Biết được lý luân
hồi, chúng ta biết được lẽ công bằng của con người, cũng nhận lấy sự tự do căn bản
nơi chúng ta. Mọi mê tín ỷ lại đều tiêu tan, do biết ta là người quyết định thân phận của
mình. Tất cả oán hờn tủi hận đều sạch hết, vì có ai áp đặt sự đau khổ cho mình mà than
thở. Quả chúng ta là con người độc lập tự do của chính mình trong hiện tại và vị lai.
Dù chưa giải thoát, biết được lý luân hồi, chúng ta cũng sáng suốt và an ổn ngay trong
đời sống này. Mọi tương lai đều nằm trong tay chúng ta, chúng ta trọn quyền chọn lấy
một tương lai nào theo sở thích của mình.
