rằng ông ta đã có thái độ không ai chịu nổi và điều tốt nhất
cho ông ta lúc này là qua Hồng Kông.
… Tin Giám mục Pellerin sắp đi đã xoa dịu được những lời đả
kích của đại tá Lanzarote (chỉ huy đội quân Tây Ban Nha). Và
cũng có lý do để nghĩ rằng những đội quân viễn chinh ấy bị
kích động do tinh thần năng động và trầm tư của linh mục
Gaentza là người trong thực tế đã chi phối Giám mục Pellerin
hơn là chịu Giám mục Pellerin chi phối.
Ngài Bộ trưởng đã thấy rõ những khó khăn nhiều mặt mà tôi
đang vấp phải trong công tác của mình…”
Cả người Tây Ban Nha cũng đã bao nhiêu lần phàn nàn những
hành động quá khích của các giáo sĩ.
Chính Palanca, khi thông báo việc ký kết Hiệp ước 1862 cho
chánh phủ, đã viết về các giáo sĩ như sau:
“… Hiệp ước thỏa thuận rằng người ta không được bắt buộc ai
phải theo đạo.
Đôi khi một hành vi nhiệt tâm có thể đẩy người ta vượt qua giới
hạn của sự vừa phải và dẫn đến những hậu quả tai hại, làm cớ
cho chánh phủ An Nam thực hiện những biện pháp quyết liệt.
Các giáo sĩ Nam kỳ được coi như là những kẻ xúi giục dân nổi
loạn và như những tên mật vụ chính trị của một triều đại nào
đó đang tìm cách làm sụp đổ triều đại hiện đang thống trị, và
như một mối đe dọa đối với an ninh trật tự chung... Một vài
giáo sĩ và giám mục Nam kỳ có ý đòi hỏi những quyền được
miễn sai dịch và các đặc lợi đặc quyền quá đáng cho bản thân
họ và cho cả giáo dân; để đạt những yêu sách trong đó lợi ích
chính trị lẫn lộn lợi ích tôn giáo…”
