là bà đã tìm cách nhường Nam kỳ cho Phổ thay chỗ cho hai tỉnh
Alsace-Lorraine!
Bà định phái Francis Garnier, mà bà biết đánh giá công lao, thảo
luận tình hình với Thống chế Bazaine và đưa tin tức cho ông này.
Bà hy vọng Garnier sẽ tìm được cách vào trong thành bị bao vây…
Nhưng Garnier không nhận được giấy triệu tập của Hoàng hậu. Sau
đó, bà giao cho Théophile Gauthier đi tìm Bismarck để đưa những
điều kiện hòa bình cuối cùng của bà. Chúng tôi chỉ kể chuyện này
“vì tò mò” thôi, bởi vì lúc này, ngày 23/10/1870, chế độ Cộng hòa đã
được tuyên bố thành lập và vị Hoàng hậu bị phế truất, trốn sang
Anh và không còn quyền bính gì trên đất Pháp nữa.
Théophile Gauthier kể lại buổi thăm viếng đó, như sau:
“… Ông Rouher yêu cầu tôi mang sang đại bản doanh Đức một
bức thư gửi cho vua Phổ (…)
Hoàng hậu cảm thấy xung quanh mình toàn những dối trá,
âm mưu và cạm bẫy. Bà muốn được rõ ràng, tìm đến ngọn
nguồn và tìm để biết ngay từ phía Bá tước Bismarck.
… Ngày 23/10, tôi đến Versailles; ngày 24, tôi được ông thủ
tướng đón tiếp.
… Tôi đã được ông Rouher cho phép trình với Thủ tướng Đức
những điều kiện hòa bình, tóm gọn lại là những hy sinh tột
cùng mà Hoàng hậu nhiếp chính có thể nhượng được, nhân
danh nước Pháp.
Các công sự thành lũy của Strasbourg sẽ được phá hủy đi…
Strasbourg sẽ được công bố là một thành phố tự do… và sẽ có
một chính quyền độc lập, giống như chính quyền độc lập của
Francfort trước 1866 và của Hambourg hiện nay. Phần còn lại
