Thưa ông Thống đốc,
Ông Dupuis, người được giới thiệu đặc biệt với tôi, hình như đã…
tìm ra một con đường đi lại được cho tàu thủy và thuận lợi cho
việc giao thông giữa Vịnh Bắc bộ với tỉnh Vân Nam giàu có.
“Công việc buôn bán của châu Âu tại phần đất hẻo lánh ấy
của Trung Quốc lâu nay không phát triển do những khó khăn
về phương tiện giao thông. Ông Dupuis, bằng cách tìm ra
một con đường cho phép các tàu thủy có thể đi vào tận vùng
đất trung tâm của tỉnh Vân Nam, đã tạo ra điều kiện tốt để
san bằng những khó khăn nói đó.
Tay du hành này hình như đã đạt được những mối liên hệ với
các nhà đương cục Vân Nam và tìm được những số vốn đầu
tư cần thiết để thiết lập một tuyến đường giao thông cho
các tàu thủy; chỉ cần sáu hay bảy hôm là có thể đi từ Sài Gòn
đến thủ phủ Vân Nam. Để tiếp tục công trình, ông ta phải
đến Huế xin phép chánh phủ An Nam được quyền đi qua
lãnh thổ của họ. Và chỉ có thể giao thương hợp pháp với kinh đô
Huế bằng những tàu chiến Pháp, ông ta xin chúng ta giúp,
ông ta bằng lòng thanh toán mọi chi phí cho một pháo thuyền
chở ông ta cho chuyến đi đó. Trong những điều kiện cùng với
những dè dặt đặt biệt ấy, xét tầm quan trọng của phương án
một khi thành công, tôi đề nghị ông hết lòng giúp đỡ ông
Dupuis và cấp cho ông ta những phương tiện cần thiết cho
cuộc hành trình đi Huế.
T.B: Rất có thể xảy ra những điều không lợi nếu chúng ta
dùng lá cờ của chúng ta để che đậy một việc làm thuộc loại này,
cho nên tùy ông thống đốc tính toán xem có nên để cho ông ta
sử dụng một pháo thuyền hay không”
