“Ai cũng biết vương quyền của nước An Nam bị chống đối
kịch liệt tại Bắc kỳ, và những phương tiện mà đất nước này
đang có, sẽ đưa nước chư hầu này ngày càng chìm sâu vào
những sự loạn lạc, đảo lộn thường xuyên. Dù những cuộc nổi
loạn đó do bọn tự xưng con cháu nhà Lê xúi giục hay do bọn
phiêu lưu người Tàu ở Vân Nam quấy nhiễu, khi trên đất
Thiên triều, khi trên các tỉnh phía Nam thì nó vẫn luôn luôn
tìm được những thức ăn nuôi dưỡng nó về phía những người
dân Việt Nam bất bình và bất phục. Cho nên khó lòng ai biết
được một cuộc bạo động như cuộc bạo động đang xảy ra trong
hiện tại, sẽ kết thúc như một cuộc nổi dậy bình thường hay phát
triển tới quy mô một cuộc cách mạng? Vậy là có khả năng rất
hiện thực, là một ngày nào đó chúng ta bỗng thấy bị bao vây
bởi một cuộc cách mạng toàn thắng.
Trong trường hợp bất trắc ấy, thái độ của chúng ta sẽ như
thế nào cho đúng? Và phải chăng chúng ta nên nhanh chóng
nắm lấy cơ hội đầu tiên, mà hoàn cảnh có khả năng làm nảy
sinh ra để thoát khỏi một tình thế, trong đó nhân phẩm chúng
ta có thể bị xúc phạm? Đây là vấn đề được đặt ra một cách
hầu như tự nhiên và tôi muốn hỏi ý kiến Ngài. Mối quan
tâm lớn lao gắn liền với việc giải quyết vấn đề này sẽ dẫn
chúng ta, nếu như Ngài cũng quan niệm nó theo cùng một
quan điểm như tôi, đến chỗ phải đưa nó ra trước Hội đồng Bộ
trưởng, bởi nó liên quan tới những điểm rất tế nhị trong chính
sách ngoại giao của Pháp.
“Trong tư tưởng của tôi dù Việt Nam vì bất lực trong việc bảo
vệ uy quyền của mình phải nhờ đến sự can thiệp vũ trang của
chúng ta nhằm bảo vệ và củng cố quyền lực của họ, hay dù
bọn nổi loạn có bằng một hành động nhanh chóng và kiên
quyết làm chủ được tình hình Bắc kỳ, khiến chúng ta phải
