khởi nghĩa. Dĩ nhiên sau này, nó phục vụ cho nông nghiệp, nhưng, rõ
ràng không nghi ngờ gì nữa là buổi đầu người ta không hề nghĩ
đến hiệu quả đó.
Người ta cũng không quên, trong số những sáng kiến của Dupré
có việc xây dựng nhà “Ngân hàng Đông Dương” (Banque de
L’Indochine). Được thành lập tại Paris ngày 21/1/1875, do chi nhánh
Chiết Khẩu Paris (Comptoir d’Escompte de Paris), Tổng Công ty Tín
dụng Công nghiệp và Ngân hàng Paris và Hòa Lan (Société Générale
de Crédit Indusstrielt la Banque de Paris et des Pays Bas), Ngân
hàng Đông Dương có trong hàng ngũ các cổ phần của những nhà
giàu có, những nhân vật và những tổ chức rất sùng đạo, như Nhà
Quản lý các Hội Truyền giáo nước ngoài (Procure des Missions
Etrangères). Ngân hàng Đông Dương nắm độc quyền phát hành
giấy bạc ngân hàng và kiểm soát toàn bộ nền kinh tế đất nước
Dupré còn chăm đến công trình mở mang thành thị tại Sài Gòn,
trong đó có việc xây cất Nhà Thờ Lớn (Nhà thờ Nhà nước) đối diện
với con đường lớn nhất của thành phố, đường Catinat (nay là đường
Tự Do).
Với xây dựng nhà tù khổ sai Côn Đảo, tổ chức các sòng bạc, các ty
rượu cồn, sự thay thế đồng bạc Đông Dương vào đồng tiền Việt
Nam cũ, việc thành lập Ngân hàng Đông Dương, bước đầu của Pháp
chiếm đóng Việt Nam đã đánh dấu những thực hiện có ý nghĩa
nhất và bền vững nhất của công cuộc thực dân hóa, do các ông Đô
đốc-cầm quyền tiến hành.
Sau Đô đốc Dupré, đến Đô đốc Lafont. Ông này đã đụng chạm
với các nhà đương cục Việt Nam mà ông ta muốn áp đặt cho họ một
chế độ không hề có, cũng như đụng chạm với các nhà chức trách
Pháp mà ông ta cố tình theo như Dupré (Duperré!?) trước kia, giả vờ
làm ngơ như không biết đến các chỉ thị của họ.
