Đến đây chấm dứt “sự song đôi” giữa Rivière với Garnier. Nếu
Garnier gần như bị phủ nhận, nếu những lãnh thổ hắn chinh phục
đã được trả lại cho Việt Nam thì về phần Rivière, y đã bị đánh giá là
không cẩn thận, nhất là bởi Rheinart, mà người ta bỗng ngạc nhiên
thấy trở thành người “từ tốn và biết tôn trọng pháp luật!”
“Tôi tôn trọng những người đã khuất,” Rheinart viết, “và
khâm phục những người đã ngã xuống một cách dũng cảm.
Nhưng họ gieo giống nào thì gặt giống ấy và số phận mỗi
người nhất định cứ phải kết thúc bi thảm như nó đã bắt đầu
không hay theo kiểu Anh, nghĩa là một cách bất chính. Người
ta đã tiến công người Việt Nam, một cách phạm pháp, và khi
họ định thần trở lại tìm cách bảo vệ thì người ta hô hoán lên là
‘họ sát nhân!...
Nhưng chánh phủ Pháp, ngày 27/5/1883, gửi một bức điện cho đội
quân viễn chinh: “Nước Pháp sẽ trả thù cho những người con vinh
quang của mình…
”
Rồi họ gửi sang những đạo quân tiếp viện quan trọng.
