không thực bạn không thể nói về cái thực được; không có cái không
thực cái thực mất đi mọi nghĩa. Ngôn ngữ con người là nhị nguyên,
do đó Shankara lâm vào rắc rối, rắc rối lớn. Ông ấy đã có phân loại
nó ra nhưng ông ấy không thể làm được, và trong một nghìn năm
nhiều triết gia đã từng theo Shankara đều đã cố tìm cách ra, nhưng
họ đã không có khả năng làm điều đó. Cho dù bạn nói rằng maya
ngụ ý ảo vọng, maya ngụ ý cái không tồn tại, bạn phải nói về điều đó
rồi. Để định nghĩa Brahma bạn phải dùng ảo vọng như cái chống đỡ,
bằng không ai sẽ định nghĩa nó? Làm sao bạn sẽ định nghĩa nó?
Cái Một vẫn còn không thể định nghĩa được; cái Một cần cái gì đó
khác để định nghĩa nó. Cho nên mặc dầu triết học của Shankara
được coi là bất nhị, nó không phải vậy. Không triết học nào có thể là
bất nhị.
Thiền không nhị nguyên không bất nhị; nó không là triết học chút
nào. Nó đơn giản nói, "Chuyển từ tâm trí vào trong vô trí và thấy."
Nó tin vào việc thấy.
Yoka nói:
Linh hồn vận hành một cách tự nhiên qua các cơ quan giác quan.
Do vậy thế giới đối thể được cảm nhận. Nhị nguyên này làm mờ tấm
gương. Nhưng khi sự lờ mờ bị loại bỏ, ánh sáng chiếu sáng phía
trước. Do vậy khi từng linh hồn riêng và thế giới đối thể bị quên đi và
bị làm trống rỗng, tính như vậy khẳng định chân lí.
Khi mọi lời mất đi, tấm gương của bạn không còn bụi trên nó, không
còn sương mù trên nó. Khi bạn nhìn vào mọi thứ, bạn thu thập các
ấn tượng; đó là bụi - đó là điều bạn gọi là suy nghĩ. Khi bạn thấy hoa
hồng, hoa hồng này ở ngoài bạn nhưng nó làm ra sự phản xạ bên
trong bạn. Hoa hồng sẽ tàn phai đi trước tối, cánh hoa sẽ rụng
xuống và biến mất, nhưng hoa hồng bên trong, hoa hồng mà đã trở
nên được in dấu trong trí nhớ của bạn sẽ tiếp tục. Nó sẽ vẫn còn
mãi với bạn, bạn bao giờ cũng có thể nhớ nó. Và nếu bạn là người
nhạy cảm, thẩm mĩ, nghệ thuật, bạn có thể quán tưởng nó lặp đi lặp
lại; bạn có thể tưởng tượng nó dường như nó là thực. Thực ra, nếu
bạn cố gắng bạn sẽ ngạc nhiên: bạn thậm chí có thể trải nghiệm
hương thơm của hoa hồng lần nữa. Nếu bạn tạo ra toàn thể tình
huống trong tưởng tượng của bạn: khu vườn, cỏ xanh, hạt sương
trên cỏ, và bạn đang bước đi chân trần trên cỏ... và mùi thơm của
đất và khí mát và chim hót; bạn chỉ tạo ra toàn thể bầu không khí...
