cùng ta đã đến một nơi được Chúa ban ơn lành trên bờ sông Petsora. Mà tất
cả những người ham thích súng và chó săn đều say mê một loài vật cao quí
nhất trên đời là ngựa.
Vậy là tôi đã đến Lêbêđian, dừng lại trong một khách sạn, thay quần áo
và đi xem hội chợ. (Một gã bồi bàn cao kều, gày đét khoảng hai mươi tuổi,
có cái giọng ngọt ngào phát âm qua mũi, đã kịp cho tôi biết rằng một vị đại
nhân, công tước N. đảm nhiệm việc bổ sung ngựa cho một trung đoàn, hiện
nghỉ tại khách sạn của họ, ngoài ra còn có nhiều vị tai to mặt lớn khác đã
đến đây, tối đến có các nghệ sĩ Digan ca hát và ở nhà hát có diễn "Pan
Tvarđôpxki" (
[88]
), còn ngựa thì rất đắt nhưng toàn là ngựa tốt).
Trên bãi hội chợ, xe tải dàn thành từng dãy dài bất tận, sau xe là ngựa đủ
các nòi: ngựa có nước kiệu hay, ngựa của trại nuôi ngựa giống, ngựa Bitiuc,
ngựa kéo xe tải, ngựa trạm, và ngựa thường của nông dân. Có những con
béo tốt và mượt mà, được chọn lựa theo màu lông, lưng phủ những tấm
đệm màu sắc khác nhau; chúng bị buộc sát vào những thanh ngang cao ở
gầm xe và sợ sệt liếc mắt về phía sau nhìn những cây roi của các chủ buôn
ngựa, những cây roi quá quen thuộc đối với chúng.
Có những con ngựa của địa chủ, do những người quí tộc ở thảo nguyên
trong vòng một hai trăm dặm quanh đây gửi đến, chúng được một người
đánh xe già lão và hai ba người chăn ngựa ngờ nghệch trông coi, chúng lắc
lư những cái cổ dài, giậm chân, gặm những cây cột cho đỡ buồn. Những
con ngựa Viatka đốm lang đứng ép sát vào nhau. Những con ngựa chạy
nhanh, mông rộng, đuôi lượn sóng, chân xù lông ở đầu móng, có đốm, hoặc
đen tuyền, hoặc màu hồng đứng im không nhúc nhích, oai nghiêm như sư
tử. Những người am hiểu về ngựa trân trọng dừng lại trước chúng. Những
người đủ các cấp bậc, lứa tuổi và hình dáng đứng xúm xít trên những ngõ
lối do xe cộ tạo nên: các tay lái ngựa mặc kafơtan màu xanh và đội mũ cao,
láu lỉnh nhìn người qua lại và chờ khách mua; những gã Digan mắt ốc nhồi,
tóc xoăn, chạy đi chạy lại như điên, xem răng ngựa, nâng chân và đuôi ngựa
lên, la thét, chửi mắng, làm môi giới, rút thăm hay lăng xăng cạnh một sĩ
