quan đội mũ cát két, mặc áo khoác nhà binh có cổ lông hải ly, đó là những
sĩ quan chuyên trách việc sắm ngựa cho quân đội.
Một người Côdăc lực lưỡng cưỡi ngựa trên lưng con ngựa thiến gày, cổ
dài như cổ hươu và rao bán ngựa kèm "đủ lệ bộ", tức là cả yên cương.
Những người nông dân mặc áo khoác lông cừu xoạc nách, hăm hở len qua
đám đông, ùa nhau hàng chục người nhảy lên chiếc xe thắng con ngựa cần
"thử", hay đứng riêng ra một chỗ, nhờ một người Digan khôn khéo giúp đỡ,
mặc cả với nhau đến mệt lử cả người, vỗ vào tay nhau để giao ước tới một
trăm lần liền, mỗi người đều khăng khăng giữ cái giá mình muốn, trong khi
đó thì đối tượng tranh cãi của họ, một con ngựa cà khổ, lưng đắp cái chiếu
quăn mép, chỉ hấp háy mắt như chuyện này không dính gì đến nó... Mà thật
vậy, đối với nó thì ai đánh nó mà chả vậy. Những địa chủ trán rộng, ria
nhuộm màu, vẻ mặt đường hoàng, đội mũ confederat (
[89]
), mặc áo dạ dài
xỏ một ống tay, ôn tồn nói chuyện với những người lái buôn bụng phệ đội
mũ lông và đi găng tay màu lá mạ. Các sĩ quan của các trung đoàn khác
nhau bàn bạc ngay tại đấy. Một người lính kỵ mặc áo giáp, thân hình dài
nghêu, gốc gác là người Đức, lạnh lùng hỏi người lái buôn thọt: "Ông đòi
bao nhiêu về con ngựa màu hung này?" Một người lính khinh kỵ tóc vàng
nhạt, tuổi chừng mười chín, tìm chọn một con ngựa phụ cho con ngựa gày
có nước chạy đặc biệt của mình. Một người đánh xe ngựa trạm đội chiếc
mũ thấp cắm lông công mặc áo armiak nâu, đi đôi bao tay da thọc vào dải
dây lưng hẹp màu lá mạ, đang tìm con ngựa kéo khỏe.
Những người đánh xe tết đuôi cho ngựa của mình, nhấp nước lên bờm
ngựa và góp với chủ những lời khuyên kính cẩn. Những người đã mua bán
xong vội vã vào tiệm ăn hay quán rượu, tuỳ theo túi tiền của mình. Tất cả
đều bận rộn, la hét, chen chúc nhau, cãi cọ và làm lành với nhau, chửi
mắng và cười, lội trong bùn ngập đến gối. Tôi muốn mua ba con ngựa kha
khá cho chiếc xe briska của tôi: những con ngựa hiện dùng đã bắt đầu
xuống sức. Tôi tìm được hai con, nhưng chưa kịp chọn con thứ ba. Sau bữa
ăn trưa mà tôi sẽ không miêu tả ở đây (ngay Ênê (
[90]
) cũng đã biết rằng
