hồi đó, tình trạng thiếu cá tính độc đáo đã lộ rõ ở tôi. Thời thơ ấu của tôi
không có gì khác với thời thơ ấu của các thiếu niên khác. Tôi lớn lên cũng
đần độn và yếu ớt như được nuôi dưới tấm đệm lông, tôi cũng bắt đầu học
thuộc lòng các bài thơ từ rất sớm và cũng làm ra vẻ âu sầu, mượn cớ là có
khuynh hướng mơ mộng . . . nhưng mơ cái gì nhỉ? À phải rồi, mơ ước cái
cao đẹp... và vân vân. Ở đại học, tôi không đi con đường nào khác ngoài
con đường người ta đã vạch ra: tôi lập tức lọt vào một nhóm sinh viên. Thời
ấy không như bây giờ... Có lẽ ông không biết thế nào là nhóm đâu nhỉ? Tôi
nhớ Sinle có nói trong tác phẩm nào không rõ:
Gefährlich ist den Leu zu wecken,
Ung schrecklich ist des tigers Zahn,
Doch das schrecklichste der Schrecken
Das ist der Mensh in seinem Wahn?(
[137]
Tôi cam đoan với ông rằng, Sinle chưa nói đúng điều ông ta muốn nói
đâu. Nhà văn muốn nói thế này kia: Das ist ein "nhóm"... in der Stadt
Moskau (
[138]
- Nhưng ông thấy nhóm sinh viên có gì đáng kinh sợ? - Tôi hỏi. Ông bạn
cùng phòng với tôi vồ lấy cái mũ của mình và đội sụp xuống đến mũi.
- Tôi thấy cái gì đáng kinh sợ ấy à? - ông ta kêu lên - Thế này này: nhóm
sinh viên là cái hủy diệt mọi sự phát triển độc đáo; nhóm sinh viên là tổ
chức quái gở thay thế cho xã hội, đàn bà và cuộc sống. Nhóm... ôi, khoan
đã, tôi sẽ nói để ông biết thế nào là nhóm? Nhóm là lối sống chung uể oải
và lười nhác mà người ta cho là có ý nghĩa và tạo cho nó cái bề ngoài hợp
lý. Nhóm đem những lời nghị luận thay thế cho việc chuyện trò, tập cho
người ta quen thói ba hoa rỗng tuếch, làm cho người ta xa rời lối làm việc
riêng rẽ có hiệu quả, tiêm nhiễm cho người ta bệnh sính văn chương; sau
nữa là nó làm mất sức sống tươi trẻ và sự khỏe mạnh trinh tiết của tâm hồn.
Nhóm là sự đê tiện và buồn chán đội lốt tình anh em và tình bạn, là một
chuỗi những hiểu lầm và yêu sách mang nhãn hiệu lòng thành thật và thông
cảm. Trong nhóm, bất cứ lúc nào, giờ nào, mỗi người bạn đều có quyền
