theo đ?o Thiên chúa lạ thừ nhậ thư?ng đ? và nơ ngựtrịcủ thư?ng đ?- nhà thờlà
nguyên lý tuyệ đ?i, và vì thế họkhông bao giờcó thểđ?ng trên quan để nhà nư?c
mà trong thâm tâm lạ không có sựdè dặ. Mâu thuẫ ấ không thểnào giả quyế đ?ợ.
Theo ý kiế củ ngư?i theo đ?o Thiên chúa, ngay cảnhà nư?c Thiên chúa giáo cũg
phả phụ tùng nhà thờ nế không thì ngư?i theo đ?o Thiên chúa sẽđạ tuyệ vớ nhà
nư?c; vậ thì, sựđạ tuyệ giữ ngư?i theo đ?o Thiên chúa vớ nhà nư?c không theo đ?
o Thiên chúa còn lớ đ?n mứ đ? nào nữ? Vềmặ này thái đ? củ chính phủtrư?c là
hoàn toàn nhấ quán và có că cứ nhà nư?c chỉcó thểkhông xâm phạ đ?n tựdo củ đ?
o Thiên chúa khi mà tôn giáo này chị tuân theo nhữg luậ pháp hiệ hành. - Tình
hình này không thểlàm vừ lòng quố vư?ng nhà nư?c Cơ Đ?c giáo. Vậ, còn phả
làm gì nữ? Nhà nư?c Tin lành không thểtụ lạ đ?ng sau vư?ng triề Hô-hen-stau-
phen Thiên chúa giáo, và ở cái mứ ý thứ mà nhà nư?c và nhà thờđ đ?t đ?ợ, thì
mâu thuẫ chỉcó thểđ?ợ giả quyế triệ đ? bằg cách mộ bên nào đ trong hai bên phả
phụ tùng bên kia - sựphụ tùng này, đ?i vớ bên bịkhuấ phụ, có giá trịnhưlà
sựtựthủtiêu. Vấ đ? đ trởthành có tính nguyên tắ, mà đ?ng trư?c nguyên tắ, thì trư?
ng hợ đ?n nhấ này, vớ tưcách là trư?ng hợ đ?n nhấ, sẽlùi lạ phía sau. Thế
thì Phri-
đích Vin-hem IV đ hành đ?ng như
thế
nào? Ông ta đ lẩ tránh, theo kiể thuầ
túy thầ
họ, nhữg
nguyên
tắ đng đ?ợ đ? lên
hàng
đ?u
và gây khó khă cho
ông ta, ông
ta chỉ
bám
lấ
mộ trư?ng hợ
nhấ đ?nh do tách
rờ nguyên
tắ mà
trở
thành
hoàn toàn rố rắ và
cố giả quyế trư?ng hợ đ bằg con đ?ờg thỏ hiệ. Giáo đnh không như?ng bộ và vì
thế nhà nư?c đ bịđnh bạ. Nế nói vềnộ dung thậ sựcủ vụrố loạ ở Khuên, thì sựgiả
quyế nổ tiếg củ vụtranh chấ này chung quy lạ là nhưthếđ?y.
Chính nhữg mâu thuẫ hầ nhưkhông che đ?y, mà Phri-đích Vin-hem IV đ gây
ra trong nhữg mố quan hệqua lạ giữ nhà nư?c và nhà thờ cũg đ?ợ ông ta cốgây ra
trong nhữg mố quan hệbên trong củ nhà nư?c. Ởđy, ông ta đ có thểdự vào nhữg lý
thuyế đ có củ trư?ng phái lịh sửpháp quyề, và nhưvậ nhiệ vụtrởnên khá dễdàng.
Tiế trình lịh sửđ làm cho nguyên tắ củ nề quân chủchuyên chếtrởthành nguyên tắ
thốg trịởĐ?c, đ thủtiêu quyề củ nhữg đ?ng cấ phong kiế cũ đ biế nhà vua thành
thư?ng đ? củ mộ nư?c. Thêm vào đ, trong khoảg thờ gian từ1807 đ?n 1812, nhữg
tàn dưcủ thờ trung cổđ bịtấ công mãnh liệ và phầ lớ đ bịxóa bỏ Và dù sau này
ngư?i ta có phụ cổđ?n chừg nào đ nữ, thì pháp chếcủ thờ kỳđ và pháp luậ Phổ sả
sinh dư?i ảh hư?ng củ thờ kỳKhai sáng, vẫ là cơsởcủ pháp chếPhổ Tình hình
nhưvậ tấ nhiên là không thểchị đ?ợ. Vì thế Phri-đích Vin-hem IV đ bám lấ tấ
cảnhữg gì mà ông ta còn tìm đ?ợ trong nhữg tàn dưcủ thờ trung cổ. Tầg lớ quý tộ
