hoạ đ?ng nhà nướ, ngă trởhọcửhành tếlễvà truy tốhọtheo luậ hình. Họphả đ?i
sựhợ nhấ nhà thờvà nhà nướ càng kịh liệ bao nhiêu thì đ?ng thốg trịlạ nhiệ thành
bả vệsựhợ nhấ đ bấ nhiêu và đ? cao sựhợ nhấ ấ thành mộ trong nhữg cơsởsốg còn
củ nhà nướ. Vì thế ởAnh, khi nhà nướ CơĐ?c giáo còn đng toàn thịh, vấ đ? trướ
mắ cũg là vấ đ? truy bứ nhữg ngư?i không theo quố giáo, đ?c biệ là nhữg ngườ
theo đ?o Thiên chúa; mộ sựtruy bứ thự ra ít khố liệ hơ, nhưng lạ phổbiế hơ, dai
dẳg hơ so vớ nhữg vụtruy bứ tôn giáo thờ trung cổ Bệh cấ tính chuyể thành bệh
kinh niên, nhữg cơ đên dạ khát máu bấ thầ củ đ?o Thiên chúa đ biế thành mộ
sựtính toán chính trịlạh lùng ra sứ diệ trừdịgiáo bằg mộ sứ ép mề mỏg hơ, nhưng
liên tụ không ngừg. Sựtruy bứ này đư?c chuyể sang miếg đ?t thếtụ, và do đ lạ
càng trởnên không thểchị đ?ng nổ. Việ không thừ nhậ ba mươ chín đề khoả
201
không còn là tộ báng bổthầ thánh nữ, nhưng thay vào đ, đư?c nâng lên thành tộ
quố sự
Tuy nhiên, không thểngă chặ quá trình lịh sử sựkhác biệ giữ pháp chếnă
1638 và công luậ nă 1828 đ quá lớ, đ?n nỗ nă ấ bả thân hạviệ cũg tựthấ cầ phả hủ
bỏnhữg luậ pháp khắ nghiệ nhấ chốg nhữg ngư?i không theo quố giáo. Test-act
và nhữg đề khoả tôn giáo củ Corporation Act
202
đ bịhủ bỏ mộ nă sau, là việ giả
phóng tín đ? Thiên chúa giáo bấ chấ sựphả đ?i đên cuồg củ đ?ng To-ri. Đ?ng To-
ri, nhữg kẻ
bả
vệ
hiế pháp, hoàn
toàn có lý trong sựđ?i
lậ củ họ bở vì không mộ đ?ng nào trong các đ?ng tựdo, cũg như phái cấ tiế, lạ tấ
công vào bả thân bả hiế pháp. Đ?i vớ họ hiế pháp cũg vẫ phả là cơsở mà trên
miếg đ?t củ hiế pháp thì chỉcó nhữg ngư?i thuộ đ?ng To-ri là nhấ quán. Họđ hiể
và đ nói rằg nhữg biệ pháp kểtrên tấ phả kéo theo sựsụ đ? củ nhà thờquố giáo
Anh, cũg nhưsựsụ đ? tấ yế củ hiế pháp; rằg cho nhữg ngư?i phả đ?i quố giáo hư?
ng quyề công dân tích cự có nghĩ là thủtiêu de facto nhà thờquố giáo Anh, là chuẩ
y sựtấ công vào nhà thờquố giáo Anh; rằg đy là mộ đề hế sứ không triệ đ? đ?i vớ
nhà nướ nói chung, nế như đ? cho tín đ? Thiên chúa giáo đng đ?t uy tín củ giáo
hoàng cao hơ uy tín củ quyề lự nhà nư?c, đ?ợ phép tham gia việ hành chính và
việ lậ pháp. Phái tựdo đ không thểbác bỏnhữg lý lẽcủ họ tuy vậ sựgiả phóng đ diễ
ra và nhữg lờ tiên tri củ đ?ng To-ri cũg bắ đ?u trởthành sựthậ.
Do đ, nhà thờquố giáo Anh đ trởthành mộ tiếg trốg rỗg và chỉkhác vớ nhữg
giáo phái khác ởchỗnó có ba triệ pao thu đ?ợ hàng nă, và có mộ vài đ?c quyề
nhỏbé, chỉvừ đ? đ? nhen lạ cuộ đ?u tranh chốg lạ nó. Thuộ vềnhữg đ?c quyề này
