Như vậy người lao động sống một cuộc sống tầm thường và ấm cúng, một cuộc đời ngay
thực, yên ổn trong cảnh hoà thuận và được người ta quý trọng; so với những người công
nhân sau này thì tình cảnh sinh hoạt vật chất của họ khá hơn nhiều. Họ chả cần gì phải làm
quá sức; họ muốn làm bao nhiêu thì làm mà vẫn kiếm đủ dùng; họ có thì giờ rảnh để lao
động bồi bổ sức khoẻ ở trong vườn hay ngoài ruộng, bản thân công việc này lại là một sự
nghỉ ngơi đối với họ, ngoài ra họ còn có thể tham gia những cuộc vui chơi giải trí của hàng
xóm láng giềng; và tất cả các trò chơi đó như đánh ky, chơi bóng v.v. lại có tác dụng rất tốt để
bảo vệ sức khoẻ và tăng cường thân thể cho họ. Họ phần nhiều khoẻ mạnh, rắn chắc, thể cách
của họ không khác mấy, thậm chí chẳng khác gì thể cách của những người nông dân láng
giềng của họ. Con cái họ lớn lên trong không khí lành mạnh của nông thôn, và nếu chúng có
giúp đỡ cha mẹ làm việc thì cũng chỉ thỉnh thoảng
thôi, chứ đương nhiên không phải chuyện mỗi ngày phải làm tám tiếng hay mười hai tiếng
đồng hồ.
Có thể dễ dàng hình dung được mức độ đạo đức và trí tuệ của giai cấp đó như thế nào. Họ
sống tách rời các thành phố là nơi họ không hề bước chân đến, vì sợi và vải thì họ trao cho
những thương nhân lưu động để đổi lấy tiền công; họ tách rời với thành phố đến nỗi có
những ông bà già ở sát thành phố mà chưa hề bước chân đến thành phố, cho đến khi máy
móc cướp mất thu nhập của họ và lôi cuốn họ ra thành phố kiếm việc làm; về mặt đạo đức và
trí tuệ, họ ở cùng trình độ với nông dân, là những người mà phần lớn họ có quan hệ trực tiếp
do mảnh đất nhỏ họ lĩnh canh. Họ coi tên squire - tên địa chủ lớn nhất trong vùng - như là
"cấp trên đương nhiên" của mình, có gì thì hỏi hắn, có tranh chấp lặt vặt gì với nhau thì nhờ
hắn khu xử và tôn kính hắn theo đúng mối quan hệ gia trưởng như thế. Họ là những người
"đáng tôn kính", những người chủ nhà tốt, sống rất đạo đức, vì chẳng có lý do gì mà sống
thiếu đạo đức, - xung quanh chẳng có tiệm rượu cũng chẳng có chỗ chơi bời bậy bạ; thỉnh
thoảng có đi giải khát tí chút thì chủ quán cũng lại là người đáng kính trọng, thường là một tá
điền lớn, bán rượu ngon, thích trật tự nghiêm ngặt và đóng cửa sớm. Họ suốt ngày giữ con
cái bên họ trong gia đình và giáo dục chúng theo tinh thần phục tùng cha mẹ và kính sợ
Thượng đế. Quan hệ gia đình gia trưởng cứ giữ nguyên khi con cái chưa có vợ có chồng.
Thanh niên nam nữ sống với bè bạn trong sự hồn nhiên thơ mộng và sự tin cậy lẫn nhau cho
tới khi lấy vợ lấy chồng và nếu như quan hệ tình dục trước khi cưới là hiện tượng hầu như
phổ biến thì cũng là trên cơ sở cả hai bên đều thừa nhận việc kết hôn là một nghĩa vụ đạo
đức, và sau đó lễ cưới lại làm cho mọi việc đâu lại vào đó. Tóm lại, người lao động công
nghiệp Anh bấy giờ sống và suy nghĩ như những người công nhân, mà ngày nay thỉnh thoảng
còn gặp một vài nơi ở Đức, nghĩa là sống cách biệt và xa lánh, không có hoạt động gì về mặt
tinh
thần và không có thay đổi gì lớn trong hoàn cảnh sinh hoạt của mình. Rất hiếm người biết
đọc, người biết viết lại càng hiếm hơn; họ đi lễ nhà thờ rất đều, không làm chính trị, không
có hoạt động âm mưu, không trầm ngâm suy nghĩ, rất thích hoạt động thể dục, nghe đọc kinh
thánh với lòng thành kính được truyền dạy từ thuở nhỏ, và do nhẫn nhục không cần đòi hỏi
