được tốt, đáng lẽ phải đặt thêm rào chắn hay lan can quanh máy, cái ấy đương nhiên cũng là
trách nhiệm của giai cấp tư sản, - hoặc là có những động cơ khác chi phối người công nhân
còn mãnh liệt hơn cả sự sợ hãi trước những nguy hiểm đang đe doạ họ, - vì muốn kiếm thêm
ít tiền, anh ta phải làm vội và không có thì giờ chú ý cẩn thận, v.v., - cả trường hợp ấy nữa,
giai cấp tư sản cũng vẫn phải chịu trách nhiệm. Nhiều tai nạn xảy ra là do người công nhân
bắt đầu lau chùi máy khi máy còn chạy. Tại sao ? Bởi vì người tư sản bắt công nhân lau chùi
máy trong giờ nghỉ, khi máy móc dừng không chạy, thì người công nhân tất nhiên là không
muốn cắt xén bớt chút thời gian nghỉ nào của họ. Đối với anh ta mỗi giờ nghỉ đều quý báu
đến nỗi anh ta mỗi tuần hai lần liều nguy hiểm đến tính mạng chứ không muốn hy sinh giờ
ấy cho người tư sản. Nếu chủ xưởng dành thời gian cần thiết cho việc lau chùi máy nằm
trong thời gian lao động thì sẽ không còn một công nhân nào nghĩ đến việc lau chùi máy lúc
máy đang chạy. Nói tóm lại, trong mọi trường hợp xảy ra tai nạn, phân tích đến cùng thì tội
lỗi vẫn thuộc chủ xưởng, ít nhất cũng phải đòi họ phải cấp dưỡng suốt đời cho người công
nhân mất sức lao động và trong trường hợp người công nhân bị chết thì phải cấp dưỡng cho
gia đình anh ta. Ở bước đầu của giai đoạn phát triển công nghiệp, tỷ lệ tai nạn còn cao hơn
ngày nay nhiều vì máy móc bấy giờ xấu hơn, nhỏ hơn, xếp đặt sát nhau hơn và hầu như hoàn
toàn không có thiết bị che chắn. Nhưng, như những tài liệu dẫn ra trên kia đã chứng tỏ, con
số tai nạn hiện nay còn rất nhiều, khiến người ta không thể không suy nghĩ một cách nghiêm
túc về sự thật là: chỉ vì lợi ích của một giai cấp mà rốt cuộc có bao nhiêu người thành tàn tật
hoặc tàn phế, có bao nhiêu công nhân cần cù yêu lao động phải chịu đói rét, khổ cực vì một
tai nạn xảy ra do tội lỗi của giai cấp tư sản khi họ phục vụ cho chúng.
Tính tham lam bỉ ổi của giai cấp tư sản đã tạo nên bao nhiêu
là bệnh tật! Phụ nữ mất khả năng sinh đẻ, trẻ con tàn tật, đàn ông yếu đuối xanh xao, nhiều
người tàn phế, toàn bộ nhiều thế hệ có nguy cơ bị diệt vong, bị kiệt sức và ốm yếu, - mà tất
cả chỉ là để nhét cho đầy túi của giai cấp tư sản ! Và khi người ta đọc đến từng việc tàn bạo
dã man như trẻ con bị đốc công kéo dậy từ trên giường, thân thể còn trần truồng, tay cầm
quần áo, bị đẩy vào công xưởng bằng đấm đá (ví dụ: Stu-ác, tr.39 và các tr. khác); khi trẻ con
đang ngủ bị những qua đấm của chúng xua đuổi như thế nào; trong khi làm việc chúng lại
gục xuống ngủ như thế nào; một đứa trẻ đáng thương đã ngủ thiếp ngay sau khi máy móc vừa
dừng lại, bị đốc công quát gọi giật mình tỉnh dậy, cứ nhắm mắt mà lặp lại những thao tác
thường ngày như thế nào; khi người ta đọc thấy những trẻ con kiệt sức quá không thể đi về
nhà được, nấp trốn dưới đống len trong phòng sấy mà ngủ, và chỉ lấy roi da quật cho thì mới
có thể đuổi được chúng ra khỏi xưởng máy; khi thấy hàng trăm đứa trẻ hàng ngày về đến nhà
mệt mỏi và buồn ngủ quá đến nỗi không nuốt trôi được bữa ăn chiều và cha mẹ chúng thấy
chúng ngủ thiếp đi trong khi quỳ trước giường để cầu nguyện; khi người ta đọc thấy tất cả
những điều ấy và hàng trăm sự việc đê tiện ghê gớm khác ở trong một bản báo cáo mà tất cả
mọi bằng chứng đều được đưa ra có tuyên thệ và được xác nhận bởi nhiều người làm chứng
mà bản thân các uỷ viên thừa nhận là có thể tin cậy được; khi người ta suy nghĩ rằng đó là
