ra đời như vậy. Nó không chỉ phát hiện gián điệp và những kẻ phản bội, mà
còn có nhiệm vụ theo dõi các tướng lĩnh và nắm tâm trạng binh sĩ.
Ngoài ra, vì Ủy ban đặc biệt còn chưa có một vụ đối ngoại, nên một Cục
đặc biệt được thành lập để làm công tác tình báo ở nước ngoài và ở các
lãnh thổ tạm thời bị Bạch vệ và quân đội nước ngoài chiếm đóng.
Dzerjinski kiêm phụ trách công tác này, và là Cục trưởng đầu tiên của
Cục đặc biệt.
Tháng 9/1919, Menjinski được cử về Cục đặc biệt, nửa năm sau làm Cục
phó và mấy tháng sau nữa trở thành Cục trưởng, đến năm 1922 là ủy viên
ban lãnh đạo của Ủy ban đặc biệt. Menjinski có trách nhiệm báo cáo về
công tác của Cục đặc biệt và về tình hình trong nội bộ quân đội cả với
Dzerjinski và với Trotski, bởi vì lúc đó Trotski là nhân vật lãnh đạo quan
trọng. Trotski kể lại có lần sau khi báo cáo tình hình với Trotski xong,
Menjinski đứng lại tần ngần như muốn nói thêm điều gì. Khi Trotski gạn
hỏi, Menjinski mới nói không biết Trotski có biết rằng Stalin đang tiến
hành tập hợp lực lượng sau lưng Trotski hay không. Việc báo cáo với lãnh
đạo cấp cao không chỉ về tình hình chính trị mà cả về thái độ của các thành
viên ban lãnh đạo đã trở thành hầu như một nhiệm vụ của cơ quan an ninh.
Từ năm 1927, sau khi Dzerjinski mất, việc đấu tranh với Trotski và với
phe đối lập được giao cho cơ quan Dân uỷ nội vụ. Trong hai năm: 1927 -
1928, toàn bộ những nhân vật đối lập chủ yếu - khoảng 150 người - bị đưa
khỏi Matxcơva về những vùng xa của đất nước dưới sự giám sát của cơ
quan Dân uỷ nội vụ. Năm 1929 Menjinski được giao nhiệm vụ tổ chức việc
trục xuất Trotski khỏi Nga.
Menjinski lãnh đạo công tác tình báo từ ngày thành lập, hơn nữa từ tháng
9/1923 ông được bổ nhiệm làm Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban đặc biệt,
trong khi Dzerjinski ngày càng bận công việc lãnh đạo kinh tế.
Menjinski đã đóng vai trò quan trọng trong việc đưa tình báo Liên Xô trở
thành nền tình báo mạnh nhất thế giới những năm 20 - 30. Ưu thế của
ngành tình báo trong Ủy ban đặc biệt là ở chỗ: Thứ nhất, làm việc trong
công tác tình báo là những người dày dạn kinh nghiệm: những người
Bônsêvich đã từng hoạt động bí mật, quen chạm trán với cảnh sát và nhà tù
