Theo lịch sử và lý thuyết phức hợp, các câu hỏi trên đây mang tính phân
tích chứ không mang tính ý thức hệ. Sự thích đáng của những câu hỏi này
được xác nhận từ trải nghiệm của rất nhiều nền văn minh trong vòng 5 thiên
niên kỷ và từ việc nghiên cứu các hệ thống tự nhiên đã gia tăng cấp độ phức
hợp qua hàng chục tỷ năm. Khoa học và lịch sử đã giúp hình thành nên
khung mẫu hoàn hảo để có thể ứng dụng kiến thức về năng lượng, tiền và hệ
thống phức hợp nhằm hiểu được các rủi ro khi đồng đô-la sụp đổ trong một
cuộc chiến tranh tiền tệ.
Điều quan trọng hàng đầu là các hệ thống đáng quan ngại nhất – các loại
tiền tệ, các thị trường vốn và các công cụ phái sinh – đều là những phát
minh xã hội và do đó có thể được xã hội cải tạo. Vẫn có thể tránh được
trường hợp xấu nhất, đó là khi không còn động lực để thực thi việc cải tạo
này. Vẫn chưa quá muộn để có thể lùi một bước khỏi bờ vực sụp đổ và phục
hồi lại một ranh giới an toàn trong hệ thống tiền tệ toàn cầu dựa trên đồng
đô-la. Không may là giới tinh hoa – nhóm kiểm soát hệ thống và cung cấp
đầu vào cho phức hợp – lại dàn xếp để đi ngược lại những giải pháp theo lẽ
phải thông thường. Giảm bớt lợi nhuận biên là điều tệ hại đối với xã hội,
nhưng họ lại thấy tốt cho những người tiếp nhận các yếu tố đầu vào – ít nhất
cho tới khi nào cạn kiệt những đầu vào đó. Ngày nay, các nguồn lực tài
chính bị bòn rút khỏi xã hội và chảy vào giới tinh hoa dưới nhiều dạng thức:
thuế, chi phí giải cứu, thế chấp gian lận, các lãi suất và phí cắt cổ dành cho
người tiêu dùng, các công cụ phái sinh và những khoản tiền thưởng dối trá.
Vì các công dân đang bị nghiền nát dưới sức nặng của việc bòn rút tô kinh tế
nên nguy cơ sụp đổ ngày càng cao. Nền tài chính phải quay về vai trò đúng
đắn của nó là tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, chứ bản thân tài chính
không phải là cứu cánh. Lý thuyết phức hợp đã chỉ ra con đường tìm đến sự
an toàn, thông qua các định chế được đơn giản hóa và có quy mô được thu
nhỏ hơn. Thật không thể tin được rằng Bộ trưởng Ngân khố Geithner và
Nhà Trắng lại đang tích cực tạo điều kiện thuận lợi cho một ngành ngân
hàng có quy mô lớn hơn và tập trung hơn, bao gồm cả nguyên bản cho một
ngân hàng trung ương toàn cầu đặt tại IMF. Bất cứ thành công nào trong nỗ
