ngã trở nên hội nhập đầy đủ hơn, hiệu quả hơn trong việc đối phó với sự lo
âu.
Giai đoạn cuối cùng, tuổi trưởng thành, tiêu biểu cho sự kết thúc toàn thể
quá trình phát triển liên ngôi vị vốn đã trôi qua trước đây. Chỉ bây giờ, con
người mới là con người đầy đủ. Chỉ bây giờ động vật sinh học mới hoàn
toàn được biến đổi thành một động vật xã hội, với tất cả tài sản và gánh
nặng mà sự biến đổi mang lại.
Các dạng thức kinh nghiệm. Khi đứa trẻ đi qua các gia đoạn phát triển,
nó cũng trải qua một chuỗi phát triển nhận thức rất có ý nghĩa theo thứ tự
thời gian. Học thuyết về sự phát triển nhận thức của Sullivan phản ánh sự
giả định cơ bản của ông – và sự giả định của nhiều triết gia khác – rằng,
hành vi được quyết định bởi tri giác của cá nhân về thực tại. Nhân tố quyết
định chính về tính xác đáng của các tri giác cá nhân, mà Sullivan chọn để
tập trung vào là khả năng nhận thức để thấu hiểu các quan hệ nhân quả một
cách đúng đắn. Trên thực tế, ông cho là các quá trình nhận thức thuộc tri
giác nội tại làm trung gian giữa sự tiếp xúc của chúng ta với thế giới bên
ngoài.
Khả năng nhận thức cần đạt được sự giải thích thuộc tri giác chính xác,
hay tương đối chính xác về môi trường dần dần phát triển theo chuỗi các
dạng thức, phần lớn độc lập nhưng có phần trùng lắp của quá trình tri giác
hay kinh nghiệm. Dạng thức kinh nghiệm đầu tiên, được gọi là dạng thức
tiền ứng động, kéo dài từ lúc mới sinh cho tới khoảng ba hay bốn tháng
tuổi. Trong dạng thức nhận thức này, trẻ thơ không phân biệt giữa chính nó
và môi trường, nhưng trải qua sự tiếp xúc của nó với môi trường như là một
dòng chảy liên tục gồm các sự kiện không phân biệt được. Dạng thức tiên
ứng động có thể xảy ra trong phần đời sau trong tình trạng loạn thần kinh.
Dòng kinh nghiệm tiên ứng không gián đoạn sớm nhường chỗ cho cái
được gọi là dạng thức cận ứng động. Kéo dài từ ba hay bốn tháng tuổi cho
tơi năm lên ba. Lúc đó, những đứa trẻ bắt đầu suy nghĩ dưới dạng các quan
hệ nhân quả, nhưng sự suy nghĩ của chúng về bản chất, phần lớn đều phi lý
hay kì dị. Có một khuynh hướng rút ra các kết luận nhân quả liên quan đến
