Các tiến trình thúc đẩy và củng cố
Một cá nhân có thể học bằng cách quan sát một số phản ứng quan trọng
vốn không bao giờ được thực hiện công khai hay chỉ được thực hiện trong
những dịp hiếm hoi. Theo học thuyết tạo mô hình, điều này là vì cá nhân
chỉ thực hiện phản ứng khi bị thúc đẩy để hành động như vậy hay chỉ khi
sự củng cố được đưa ra để thực hiện phản ứng. Như một sự lựa chọn, sự
hiện diện của một điều kiện tiêu cực, ví dụ như khả năng mà một phản ứng
tạo ra sẽ bị trừng phạt, có khuynh hướng ngăn cản việc thực hiện trực tiếp
phản ứng đó. Vì thế, sự thúc đẩy và sự củng cố tạo thành yếu tố thứ tư và
cuối cùng cần cho việc thực hiện các hành vi đạt được bằng cách quan sát.
Học thuyết của Skinner và các phương pháp củng cố khác đã tập trung
vào củng cố đến với cá nhân từ môi trường bên ngoài, chính những củng cố
này kiểm soát phần lớn hành vi con người. Học thuyết học tập xã hội cho
rằng, hành vi con người không được các tác nhân củng cố bên ngoài kiểm
soát. Nhiều hành vi được các tiến trình tiếp thu, tự củng cố quy định. Sự tự
đánh giá là một tiến trình tiếp diễn, trong đó cá nhân quan sát hành vi của
chính mình, ấn định các tiêu chuẩn thực hiện riêng biệt, và tham dự vào sự
tự trừng phạt hay sự tự thưởng tùy thuộc vào mức độ phù hợp của hành vi
với các yêu cầu tự đặt. Dĩ nhiên, các tác nhân củng cố bên ngoài vẫn giữ
một vai trò trong nhiều trường hợp biểu lộ hành vi, nhưng sự tự đánh giá và
sự tự củng cố bên trong được coi là cơ sở để biểu lộ các hành vi được huấn
luyện trước đây qua tạo mô hình.
Vai trò của củng cố. Sự phân biệt của Bandura về hành vi tạo mẫu đạt
được và việc thực hiện hành vi đó phải được nhấn mạnh. Về cơ bản, các
phản ứng giành được thông qua sự hoạt động của các tiến trình thuộc cảm
giác và nhận thức liên quan đến chú ý và ghi nhớ. Tuy nhiên, ở một thời
điểm nào đó sau này, việc thực hiện hành vi được quyết định phần lớn từ sự
hiện diện của các sự kiện củng cố liên quan đến hành vi đang được nói đến.
Bằng cách này, vai trò củng cố trong học thuyết của Skinner hay Hull hoàn
toàn khác hơn, có tính cách quyết định đối với việc học tập ban đầu hay
thay đổi các phản ứng. Trong học thuyết tạo mô hình, củng cố không liên
