định hành vi. Thái độ bộc lộ rõ ràng những ảnh hưởng từ khả năng và cảm
xúc. Nó đại diện cho mối quan tâm của cá nhân vào một hành động đặc biệt
trong một tình huống đặc biệt. Cattell đã khái quát mối quan hệ giữa khả
năng, năng lực, tình cảm và thái độ trong một khuôn khổ là lưới động lực.
Theo Cattell, quá trình phát triển nhân cách chỉ diễn ra trên cơ sở của 3
hình thức học hỏi: điều kiện cổ điển, điều kiện công cụ và học hỏi theo cấu
trúc. Trong ba loại đó, học tập hệ thống là quan trọng nhất vì nó liên quan
đến sự thay đổi toàn diện về nhân cách. Cattell tán đồng quan điểm của các
nhà lý luận phân tâm học khác rằng việc hình thành nhân cách cơ bản được
hoàn chỉnh ở độ tuổi tròn 6 hoặc 7.
Cattell đã áp dụng phương pháp phân tích nhân tố vào nghiên cứu trên
các nhóm người và kết luận rằng họ có những thuộc tính tương tự như đặc
điểm trong mỗi cá nhân. Ông thích những thuộc tính này được tập hợp lại
và có một tên gọi là syntality.
Nhân cách được xác định dưới dạng các đặc điểm. Cattell tiên đoán hành
vi của con người bằng phương trình chi tiết. Phương trình này chứa đựng
nhiều thông tin ngang bằng với lượng thông tin được thu thập về một cá
nhân. Ông tin rằng khi đặc điểm của con người được xác định, những đặc
điểm này ảnh hưởng tùy theo tầm quan trọng của chúng trong một tình
huống đặc trưng, và khi có những tác động nhất thời (như lo âu, bệnh tật
hay mệt mỏi) thì có thể dự đoán được hành vi của mỗi cá nhân với mức độ
chính xác cao.
Phương pháp mang tính lý thuyết về nhân cách của Cattell là học thuyết
duy nhất có những kỹ thuật nghiên cứu phức tạp ngang bằng với vấn đề tìm
kiếm đối tượng để nghiên cứu. Nhưng khối lượng cũng như sự phức tạp
trong các nghiên cứu của Cattell và sự thiên vị của ông ta đối với các từ
mới đã làm mờ đi đóng góp của ông trong lĩnh vực tâm lý học nhân cách.
