Vấn đề và những khó khăn
Phương pháp Phân tích nhân tố của Eysenck đã vấp phải sự phản bác
của Cattell và một số nhà khoa học khác. Eysenck thường bị đưa ra chỉ
trích vì những cố gắng tìm ra lợi ích của phương pháp Phân tích nhân tố.
Trước hết, phân tích tiêu chuẩn bị một số người phê phán vì cho rằng
phương pháp này có khuynh hướng hạn chế phương pháp phân tích nhân
tố. Eysenck cho rằng điều này không thành vấn đề. Phương pháp của
Eysenck có rất nhiều ý kiến phê bình về kỹ thuật được được Cattell đưa ra.
Cattell cho là những nhân tố chính của Eysenck (như E.N) không thể đại
diện một cách khái quát cho kích cỡ kiểu loại hình học. Theo quan điểm
của Eysenck, nhân tố chính yếu có thể so sánh như vậy. Vì những nhân tố
chủ yếu khái quát đó sẽ trở thành những “nhân tố thứ hai giả”, điều này
khiến cho các nhà lý thuyết lầm lẫn khi tìm hiểu về tính cách của con
người. Cụ thể, trong những nghiên cứu của Eysenck, khi nhân tố E và N ở
vị trí đầu tiên (những nhân tố cơ bản) cao hơn những nhân tố khác, thì nhân
tố E và N lại không bao gồm những nét tính chất đặc trưng cơ bản, nếu
đúng vậy thì điều này là một lập luận đáng quan tâm. Vì theo học thuyết
của Eysenck, E và N sẽ gồm những nét tính cách tồn tại ở cấp độ thấp hơn
trong cấu trúc theo thứ bậc của hành vi con người. Tuy nhiên, Eysenck,
Hendrickson, và Eysenck (1969) đã đưa ra những bằng chứng thống kê cụ
thể chứng mình “nhân tố thứ hai giả” (mà Cattell nói đến) có những điểm
tương đồng với nhân tố thứ hai thật.
Một ý kiến khác phê phán quan điểm của Eysenck là nhân tố hướng
ngoại quan trọng có thể không phải là nhất thể (Carrigan 1960) mà rất có
thể gồm hai nhân tố độc lập là tính xã hội và tính bốc đồng.
Đáp lại lời chỉ trích này, S.B.G Eysenck và H.J.Eysenck (1963) đã thực
hiện một nghiên cứu thực nghiệm. Những phân tích dữ liệu thu thập được
từ 300 cá thể cho thấy cá tính xã hội và tính bốc đồng đều là những khía
cạnh khác nhau của nhân tố hướng ngoại. Tuy nhiên, chúng có liên hệ với
nhau nên không thể tách thành hai nhân tố độc lập như Carrigan đã nói
trong những ý kiến phản bác mình. Một công trình nghiên cứu khác đã
