cũng ảnh hưởng đến mức lương, những người khác cho là không. Để khẳng
định giới tính có thật sự lý giải cho sự khác biệt mức lương của nam và nữ
công nhân, ta phải xác định và “kiểm soát" tác động của những yếu tố liên
quan khác. Phân tích kinh tế lượng là một công cụ hữu ích để thực hiện yêu
cầu này.
Nhà kinh tế lượng sẽ bắt đầu bằng việc thu thập dữ liệu cần thiết từ công
nhân ở một số công ty. Cô ta đặt lương của công nhân làm “biến số phụ
thuộc” và những thông tin khác (như kinh nghiệm, trình độ và giới tính)
làm “biến số giải thích". Thông qua phép hồi qui, một công cụ thống kê
ước lượng các mối quan hệ giữa các biến số, nhà kinh tế lượng có thể tính
toán tác động của các biến số giải thích lên mức lương. Khi đã xác định
được tác động chung của các biến số này, cô ta xem xét riêng biệt mối quan
hệ giữa giới tính và lương.
Để làm điều này, nhà kinh tế lượng thực hiện phép hồi qui trong đó tất cả
biến số giải thích đều giữ nguyên, ngoại trừ biến số về giới tính. Giả sử hồi
qui cho thấy một công nhân nữ với văn hóa cấp 3 và 5 năm kinh nghiệm
được trả 5,5 đô-la một giờ, nhưng một nam công nhân tương tự lại được trả
7,2 đô-la một giờ. Chỉ chênh lệch này thôi vẫn chưa đủ để kết luận có phân
biệt đối xử giới tính. Nhà kinh tế lượng phải thực hiện các bước tính toán
khác.
Thứ nhất, cô ta giả định tất cả lao động đều là nữ và dùng hồi qui để tính
mức lương trung bình của họ. Thứ hai, cô ta lập lại phép tính này với giả
định tất cả lao động đều là nam. Sau cùng cô so sánh hai kết quả bình quân
này. Nếu sự khác biệt là đáng kể về phương diện thống kê, đó là chứng cứ
quan trọng để kết luận người chủ lao động đối xử không bình đẳng giữa
công nhân nam và công nhân nữ.
(Saigon Times Daily ngày 11-8-2003)
95. Using a 2 by 2 Matrix to Pigeonhole a Project
