Các doanh nghiệp thường phải đối mặt với câu hỏi nên sản xuất bao
nhiêu sản phẩm để đạt lợi nhuận tối đa. Câu trả lời dựa vào hai chỉ tiêu kinh
tế quan trọng: chi phí biên và doanh thu biên.
Giả sử trên khoảnh đất một hecta, một bác nông dân bỏ ra chi phí 8 triệu
đồng để trồng lúa và thu hoạch được 55 tạ. Giá lúa trên thị trường là 200
ngàn đồng/tạ. Để tăng sản lượng thêm một tạ, bác nông dân phải sử dụng
thêm lao động và phân bón, nên tổng chi phí tăng thêm 140 ngàn đồng.
Khoản tăng thêm này được gọi là chi phí biên của tạ lúa thứ 56, hay chi phí
tăng thêm để sản xuất thêm một đơn vị sản lượng.
Nhưng nếu bác nông dân tăng sản lượng lên 57 rồi 58 tạ, chi phí phải bỏ
ra cho mỗi tạ lúa tăng thêm này sẽ lần lượt là 200 ngàn đồng và 220 ngàn
đồng. Sự gia tăng của chi phí biên là do các yếu tố đầu vào có năng suất
biên giảm dần.
Mặt khác, giá bán của người nông dân là giá thị trường, mức giá này
không thay đổi dù bác ta có sản xuất ở các mức sản lượng khác nhau. Do
đó, giá lúa cũng chính là doanh thu biên mà bác nông dân nhận được nếu
bán thêm một tạ lúa.
Cân đối giữa chi phí và doanh thu, bác nông dân thấy khi bán tạ lúa thứ
56 lợi nhuận tăng thêm 60 ngàn đồng; tạ lúa thứ 57 không làm thay đổi lợi
nhuận; nhưng khi bán đến tạ lúa thứ 58 lợi nhuận bị giảm 20 ngàn đồng.
Do đó, bác nông dân đạt lợi nhuận tối đa khi chi phí biên bằng doanh thu
biên với mức sản lượng là 57 tạ lúa.
(Saigon Times Daily ngày 4-11-2002)
18. Monopolies: How Do They Thrive?
Monopoly, in simple terms, means a market with only one seller. A
monopoly occurs when there is one producer but many buyers in an
