CÁC NỮ THẦN DƯỚI TRƯỚNG CỜ HAI BÀ TRƯNG - ĐỔ THỊ HẢO - Trang 8

hứng cùng quân lính tập luyện, tổ chức những cuộc vui: múa mo, múa gáo,
tung còn, té nước, rộn ràng khắp một dải rừng núi.
Nàng Xuân lập được nhiều chiến công, vua Trưng rất khen ngợi, đứng chủ
hôn cho nàng kết hôn với Thi Bằng là em của Thi Sách. Hai vợ chồng phò
tá vua Trưng để giữ gìn cơ đồ cho bền vững.
Tướng nhà Hán là Mã Viện đem quân sang tấn công, khí thế rất hùng hổ.
Quân ta chống lại anh dũng như thất thế nên bị núng thế. Tướng quân Thi
Bằng đã ngã giữa trận tiền. Nàng Xuân mặo áo chiến nam trang, kéo binh
ra trả thù. Song lúc này nàng có thai năm tháng, ngồi trên mình ngựa suốt
từ sáng tới trưa, cự địch liên tiếp với nhiều tướng giặc, nên sức khỏe không
được như trước nữa. Một lưỡi gươm vút tới, đứt một mảng áo giáp của
nàng. Giặc thấy tướng đàn bà, liền xoay chước cởi trần, ùa vào hò hét như
phường điên dại. Nàng Xuân vừa giận vừa thẹn, đánh liều, mở một đường
máu, rút ra. Quân sĩ phù nàng chạy đến bến Nam Cường thì nàng bị động
thai, kiệt sức. Tạm nghỉ một đêm, nàng Xuân biết lực mình đã tận, dặn dò
tướng sĩ, rồi một mình vượt gío mưa về chùa Hương Nộn, gieo mình xuống
sông Thao tử tiết.
Nhân dân lập đền thờ nàng tại các xã Hương Nộn, Hương Nha. Những
ngày tế tự hàng năm đều mở hội. Hội ở Hương Nha làm cổ chay, diễn trò
trình nghề, đánh vật, kéo quân hát đối đáp. Hội ở Hương Nộn có hát Xoan.
Dân địa phương kiêng tiếng Xuân để tỏ lòng kính trọng nữ thần. Hội Lam
Sơn khởi nghĩa, thần đã âm phù cho quân ta đánh thắng giặc Minh. Vua Lê
Lợi lên ngôi, tặng phong nàng Xuân là: Đệ Bát Vị Đông Cung Công Chúa.
BÁT NẠN CÔNG CHÚA
Xã Phượng Lâu, huyện Phù Ninh thuộc tỉnh Vĩnh Phú ngày nay, xưa kia là
một trang ấp dưới thời đại vua Hùng. Ông bà Chất Vũ và Hoàng Thị Mẫu
là người hiền lành nhân đức, chuyên làm nghề thuớc. Ông bà sanh được
một người con gái tên là Thục Nương. Lớn lên, Thục Nương nổi tiếng tài
đức, sắc mạo kiêm toàn. Ông bà đã nhận gả nàng cho một thiếu niên anh
tuấn tên Phạm Danh Hương, quận trưởng quận Nam Châu.
Tiếng tài sắc của Thục Nương đến tai viên thái thú nhà Hán là Tô Định.
Hắn lập tức cho mời ông Vũ Chất đến dinh để cầu thân. Ông bà Vũ từ chối,