CÁCH TA NGHĨ - Trang 90

sự mô phỏng, sao chép toàn bộ các bước
tiến hành, sự rèn tập máy móc, có thể
mang tới kết quả nhanh chóng nhất
nhưng cũng vì thế củng cố những đặc
điểm xem chừng hết sức tai hại cho
năng lực suy tư. Người học trò bị bắt
phải làm cái này cái kia, mà không hay
vì lý do gì, chỉ biết nếu làm vậy thì sẽ
đạt kết quả mong muốn một cách nhanh
chóng nhất; người ta chỉ ra những lỗi
lầm của nó và rồi sửa chữa giùm luôn;
đứa trẻ chỉ việc lặp đi lặp lại một cách
phát chán những hành vi nào đấy cho
đến khi những động tác trở nên hoàn
toàn tự động. Rồi thì, người thầy bỗng
thấy cậu học trò khi đọc bài gần như
không có chút biểu cảm nào, còn khi nó
làm tính thì hầu như chẳng thèm đắn đo
về các điều kiện của bài toán. Trong một
số lý luận và thực tế giáo dục, ngay bản
thân ý tưởng về rèn luyện trí óc dường
như đã bị lẫn lộn một cách vô phương
cứu chữa với ý tưởng về một bài luyện
vốn hầu như chẳng hề phải động não –
hoặc nếu có thì chỉ làm rối đầu – bởi lẽ ý
tưởng ấy hoàn toàn bị choán bởi sự rèn
tập kỹ năng thông qua sự thực thi bên
ngoài. Phương pháp này hạ thấp việc
“đào luyện” con người xuống mức độ
của việc thuần hóa động vật. Kỹ năng
thực hành, phương thức kỹ xảo hữu
hiệu, có thể đem ra ứng dụng một cách