đầu Nam, Bắc của đất nước. Về phương Nam, phải luôn luôn đối phó
với cuộc chiến tranh chống Chiêm Thành, thường khi diễn ra ngay
trên đất nước Đại Việt, giặc tiến công vào tận kinh thành Thăng Long.
Những cuộc chiến tranh liên miên ở phương Nam đã thu hút nhiều
binh lực và của cải nhà Trần. Về phương Bắc, nguy cơ xâm lược của
nhà Minh cũng thường xuyên là mối đe dọa nặng nề...
1. Việc giao thiệp với Chiêm Thành
1.1. Đời Trần Dụ Tông (1341 -1369):
Lúc này là thời kỳ nước ta đã bắt đầu suy yếu. Ở Chiêm Thành, năm
1342, vua Chiêm là Chế A Nan (1318 - 1342) qua đời. Con là Chế Mỗ
và rể là Trà Hoa Bố Đề tranh nhau ngôi vua. Phần đông dân Chiêm
theo vua Trà Hoa Bố Đề (1342 - 1360). Tháng 5 năm Nhâm Thìn
(1352), Chế Mỗ chạy sang nước ta nạp cống vật và xin ta giúp đỡ,
đánh Bố Đề để lập Chế Mỗ lên làm vua.
Tháng 6 năm sau (Quý Tỵ - 1353), vua Dụ Tông cho quân đưa Chế
Mỗ về nước. Quân ta tới Cổ Lũy (Quảng Ngãi) thì bị quân của Bố Đề
đánh bại, phải chạy trở về. Chế Mỗ phải lưu vong ở nước ta, chán nản,
không bao lâu có lẽ vì buồn mà bệnh chết.
Tháng 9 năm này, Bố Đề lại đưa quân sang định chiếm lại Hóa
Châu nhưng bị thất bại. Vua Trần cử Trương Hán Siêu vào trấn giữ,
Bố Đề lui quân.
Từ đó, Chiêm Thành tỏ vẻ khinh thường thực lực của Đại Việt nên
thường đem quân quấy phá biên giới nước ta. Cũng từ đó quân Trần
đã dần dần lâm vào thế bị uy hiếp, phải lo cố thủ, phòng ngự rất chật
vật... Phía Chiêm Thành, sau khi Bố Đề chết, Chế Bồng Nga lên kế vị
(1360).
Tháng 3 năm Tân Sửu (1361), quân Chiêm Thành vượt biển cướp
phá ở cửa bể Dĩ Lý (xã Lý Hòa, huyện Bố Trạch, nay thuộc Quảng
Bình) bị đánh tan.
