Hiến chức Quốc tử giám giáo thụ, Nguyễn Trãi chức Chính chưởng ở
Ngự sử đài...
Nguyễn Ứng Long - cha của Nguyễn Trãi từng đỗ Bảng nhãn dưới
thời Trần (khoa Giáp Dần 1374) song vì là con thường dân mà lấy con
gái tôn thất nhà Trần nên không được dùng; tháng 12 - 1401, vua Hồ
Hán Thương cho ứng Long đổi tên là Nguyễn Phi Khanh, cất nhắc, bổ
dụng làm Hàn lâm học sĩ kiêm Tư nghiệp Quốc tử giám...
3. Triều nghi, phẩm phục
Theo sử chép, ngay sau khi giành lại nền độc lập vào thế kỷ X, Ngô
Vương Quyền đã quan tâm đến việc “đặt trăm quan, chế định triều
nghi, phẩm phục”
. Thời Tiền Lê, năm 1006, Lê Long Đĩnh cũng
“sửa đổi quan chế và triều phục của các quan văn võ và tăng đạo, theo
đúng như nhà Tống”
. Các vua Lý cũng quan tâm đến phẩm phục
của các quan. Tháng 4 năm Canh Ngọ (1030), Lý Thái Tông ban chiếu
về y phục của quan triều “định kiểu mũ áo của các công hầu văn
võ”
; tháng 8 năm Kỷ Hợi (1059), vua Lý Thánh Tông ngự ở điện
Thủy Tinh, cho các quan vào chầu “truyền các quan đội mũ phốc đầu
(kiểu mũ cánh chuồn - TG), đi hia, mới cho vào”
. Sang đời Trần,
nghi thức triều đình lại được củng cố, phát triển thêm. Tháng 5 năm
Giáp Dần (1254), vua Trần Thái Tông định quy chế kiệu xe, mũ áo và
người hầu cho tôn thất và các quan văn võ theo thứ bậc khác nhau
tháng 10 năm Canh Tý (1300), vua Trần Anh Tông quy định kiểu mũ
áo mới của các quan văn võ
; 3 năm sau (tháng 10 năm Quý Mão -
1303), vua lại xuống chiếu quy định kiểu mũ của các vương hầu
Sau khi Thượng hoàng Nghệ Tông mất (tháng 12 năm Giáp Tuất -
1394), theo ý của Phụ chính cai giáo Hoàng đế Lê Quý Ly, tháng 6
năm Ất Hợi (1395), vua Trần quy định cấm các quan không được
dùng áo thụng tay, chỉ cho phép dùng áo hẹp tay
. Cuộc cải cách triệt
để nhất đối với những trang phục của các quan triều được thực hiện
vào tháng 6 năm sau (Bính Tý - 1396). Theo đề nghị của Thiếu bảo
