Ngụy biện bốn điều kiện (quaternio
terminorum)
Quaternio terminorum là ngụy biện chứa đựng bốn điều kiện. Lập luận ba
đoạn chuẩn (Tam đoạn luận) đòi hỏi một điều kiện phải được lặp lại trong
hai dòng đầu tiên và bị loại bỏ khỏi kết luận. Lập luận này đúng vì nó kết
nối hai sự việc lại với nhau bằng cách kết nối chúng với sự việc thứ ba.
Tam đoạn luận phụ thuộc vào một điều kiện, “điều kiện trung gian”, lặp đi
lặp lại trong các tiền đề nhưng biến mất trong kết luận. Khi có bốn điều
kiện tách biệt, chúng ta không rút ra kết luận một cách có căn cứ được và
do đó phạm phải ngụy biện bốn điều kiện.
John ở bên phải Peter, và Peter ở bên phải Paul, do đó John ở bên phải
Paul.
(Lập luận này trông có vẻ hợp lý nhưng một điều kiện là “bên phải
Peter”còn cái kia chỉ đơn thuần có “Peter”. Đây là hai điều kiện tách biệt và
ở đây tồn tại ngụy biện bốn điều kiện.
Chúng ta có thể dễ dàng nói:
John nể Peter và Peter nể Paul, do đó John nể Paul.
(Cái sai ở đây giờ rõ ràng hơn nhiều. John có thể nể Peter vì trí thông minh
của anh này, và Peter có thể nể Paul vì anh này có chiếc Mercedes. Nhưng
nếu John có một chiếc Bentley, anh này có thể không tôn trọng con người
mới phất lên mà Peter nể.)
Ngụy biện này xảy ra, vì nói đúng ra những điều kiện trong dạng lập luận
này được tách bạch bằng động từ “là”. Cái gì theo sau động từ “là” đều là
một điều kiện. Nó có thể là “cha của” hay “mắc nợ” hay nhiều thứ khác.
