lệ rất khác thường thì nó sẽ cho thấy rằng chúng ta thừa nhận có tồn tại một
quy luật đối lập với nó. Theo cách hiểu này, chúng ta nhìn nhận trường hợp
này là ngoại lệ so với sự thật phổ biến khác:
Các tiến bộ y học được thực hiện thông qua nghiên cứu cần mẫn chứ không
phải may mắn. Tôi biết về trường hợp tìm ra penicillin, nhưng đó chỉ là
điều tình cờ trong hàng triệu phát hiện.
(Dù đúng hay sai, đây là một phát biểu có lý cho thấy quy luật trên không
phải là phổ quát. Sự đồng tình của mọi người với ngoại lệ độc nhất vô nhị
chỉ ra rằng quy luật đó vẫn có ngoại lệ.)
Thậm chí trong trường hợp đặc thù này, ngoại lệ cũng bác bỏ quy luật phổ
quát. Vấn đề của những phát biểu phổ quát là thực sự chỉ cần một ngoại lệ
để phủ định nó. Thế giới thời trung cổ đầy rẫy những quy luật phổ quát cam
đoan rằng mặt trời sẽ luôn mọc và lặn mỗi ngày và không có thứ gì gọi là
thiên nga đen cả. Chuyến đi đến vùng đất mặt trời mọc lúc nửa đêm sẽ
đánh sập tuyên bố đầu tiên và sự phát hiện thiên nga đen ở Úc sẽ loại trừ
phát biểu thứ hai. Nhiều người sẽ cảm thấy rất dễ chịu nếu được sống trong
thế giới của sự chắc chắn, bao quanh là những quy luật phổ quát to lớn. Các
ngoại lệ đến kêu gào ở thế giới ấm cúng đó chẳng khác nào những con sói
xung quanh đám lửa trại. Chúng mang đến sự không chắc chắn và sự hoài
nghi, và sự xúi giục nhanh chóng sử dụng ngụy biện này nhằm dẹp bỏ các
ngoại lệ để chúng ta có thể tiếp tục cuộc sống như trước đây.
Trường hợp ngoại lệ sẽ chứng tỏ quy luật phổ quát là ngụy biện yêu thích
của những người hay đưa ra phán quyết khẳng định. Họ chia thế giới thành
những nhóm khác nhau một cách gọn gàng và không muốn để những ngoại
lệ khó chịu kia xâm nhập vào cỗ máy quan điểm thế giới đang trơn tru của
họ. Trong thế giới vận hành trơn tru của họ, tất cả các ngôi sao nhạc pop
đều nghiện thuốc, tất cả những nhà hoạt động vì phụ nữ đều là phụ nữ đồng
tính và tất cả thanh niên đều là những tên quái dị. Bất kỳ ngoại lệ nào đều
bị tống khứ gọn gàng như nhau bằng ngụy biện “ngoại lệ chứng minh quy
