luật”. Điều tuyệt vời về ngụy biện này là nó khiến lập luận của bạn không
thể bị tấn công bởi những chỉnh sửa kiện tính. Những bằng chứng làm bạn
lúng túng khi chỉ ra bạn đã sai rành rành có thể được nuốt gọn như “ngoại
lệ chứng minh quy luật” và chỉ là một đoạn dừng nhỏ trong tuyên bố hùng
hồn của bạn.
“Cho chúng tôi vay năm đồng đi. Trước giờ tôi luôn trả lại cho anh mà.”
“Vậy còn tuần trước thì sao?”
“Đó chỉ là ngoại lệ (chứng minh quy luật) thôi. Anh biết là trước sau gì anh
cũng nhận lại tiền mà.”
(Bạn hãy đi giày vào và chuẩn bị chạy thật nhanh đi!)
Tiền đề loại trừ
Lập luận chuẩn ba đoạn được biết đến với tên gọi tam đoạn luận có hai tiền
đề và một kết luận; tiền đề là các bằng chứng và kết luận được rút ra từ đó.
Nếu cả hai tiền đề loại trừ nhau thì không kết luận nào được rút ra một cách
có căn cứ từ chúng và ngụy biện này được gọi là ngụy biện tiền đề loại trừ.
Người khéo tay không phải là thợ làm bánh, không thợ làm bánh nào là ngư
dân, do đó không người khéo tay nào là ngư dân.
(Nghe có vẻ đủ hợp lý, nhưng lý luận này còn ám muội hơn cả một người
khéo léo. Nếu sử dụng “người trốn thuế” thay vì ngư dân, chúng ta sẽ kết
thúc bằng cách nói “không người khéo léo nào là những kẻ trốn thuế.” Ai
cũng biết điều này không đúng sự thật. Vấn đề nằm ở chỗ hai tiền đề loại
trừ.)
Căn nguyên của ngụy biện này khá rõ ràng. Hai sự việc kết nối với nhau
thông qua mối quan hệ với sự việc thứ ba. Khi cả hai tiền đề đều mang tính
phủ định, tất cả những gì chúng ta nghe thấy là hai tiền đề hoàn toàn hay
