Freud tin rằng xung lực chính yếu làm động cơ thúc đẩy hành vi con người
từ tuổi sớm nhất là ham muốn tình dục – ông gọi là libido, là sự săn tìm
khoái cảm tình dục. Ông vẽ ra tiến trình phát triển tâm lý con người qua một
loạt những giai đoạn, bắt đầu với giai đoạn miệng khi trẻ sơ sinh giành được
niềm vui từ bú vú mẹ, qua giai đoạn hậu môn đến giai đoạn dương vật. Ở
đỉnh cao của giai đoạn dương vật (khoảng 3-6 tuổi), xung lực libido của đứa
trẻ tập trung vào cha mẹ khác phái tính, ông đặt tên là mặc cảm Oedipus
(hay mặc cảm Electra ở những bé gái). Những điều cấm kỵ xã hội đối với sự
loạn luân lên án những khoái lạc tình dục trong của mối quan hệ cha mẹ-trẻ
em ở giai đoạn dương vật, do đó cảm giác hoan lạc được đẩy ra khỏi ý thức
vào vô thức - tiến trình đàn áp này gọi là xua đuổi dồn nén.
Mặc cảm Oedipus
Tin tưởng của Freud vào mặc cảm Oedipus và sự quan trọng của nó có tính
cách cá nhân và đam mê. Trong một bức thư cho người bạn của mình là
Fliess, ông thú nhận:
“Tôi cũng đã tìm thấy tình yêu mẹ và ghen tị với cha trong trường hợp của
riêng tôi nữa, và bây giờ tôi tin rằng nó là một hiện tượng phổ thông của thời
thơ ấu ...” (“The Interpretation of Dreams”, 168)
Ở chỗ khác, ông tuyên bố:
“Số phận của vua Oedipus làm cảm động chúng ta chỉ bởi vì nó có thể đã là
của chúng ta - bởi vì lời tiên tri đã cùng một lời nguyền trên chúng ta trước
khi chúng ta ra đời của cũng như với Oedipus. Đó là định mệnh của tất ca
chúng ta, có lẽ, hướng xung động tình dục đầu tiên của chúng ta về với mẹ
của chúng ta và hận thù đầu tiên của chúng ta và mong muốn giết người đầu
tiên của chúng ta chống lại cha của chúng ta “. (Thư gửi Fliess, ngày 15
tháng 10).
